'Duisenberg is dus te mager'

VASCO VAN DER BOON

In geheime stukken oordelen rechters kritisch over Dexia-aandelenlease.

AMSTERDAM - 'Dit wordt een rel', meent advocaat Jeroen Wendelgelst van Vereniging Consument & Geldzaken als hem de kern wordt voorgehouden van geheime 'beslismodules' die een werkgroep van rechters ontwikkelt voor aandelenleasezaken. De rechters concluderen dat Dexia vergunning volgens de Wet voor het consumentenkrediet (Wck) moest hebben. Door het ontbreken daarvan kunnen leasecontracten nietig zijn. Dan zou Dexia schuld moeten kwijtschelden en inleg moet terugbetalen.

De gevoeligheid is volgens Wendelgelst 'dat dit soort gerechtelijke stukken helemaal niet openbaar mag worden'. Het tijdstip is ook precair, taxeert de advocaat. Het Amsterdamse gerechtshof buigt zich namelijk nu over een verzoek van Dexia en grote belangenorganisaties om een overeengekomen schikking bindend te verklaren voor alle Dexia-klanten. Het Hof moet oordelen of de schikking redelijk is. Dat dwingt het Hof zich te verdiepen in mogelijk falen van de leaseproducten.

Dat lagere rechters samen tot een 'vernietigend oordeel' over de Dexia-producten komen, met een bijbehorende grotere schadevergoedingsplicht voor Dexia, 'kan het hof niet negeren', meent Wendelgelst. 'Nagenoeg alle bezwaren tegen aandelenleasecontracten lijken de rechters hierin te honoreren. De Duisenberg-schikking is dus veel te mager. Rechters lijken aanzienlijk royaler.'

Pikant aan de uitgelekte stukken is ook dat het eigenlijk voor het eerst in anderhalf jaar is dat er een substantiële gerechtelijke standpuntbepaling over aandelenlease openbaar wordt. Doordat rechters bemiddelaar Duisenberg niet voor de voeten wilden lopen, en daarna alle leaseprocedures zijn bevroren hangende het verzoek van Dexia om de Duisenberg-schikking bindend te verklaren, zijn er sinds begin 2005 nauwelijks vonnissen gewezen in de duizenden procedures, reageert Piet Koremans van het Platform Aandelen Lease (PAL).

De Amsterdamse kantonrechter Claartje Weverink, voorzitter van de werkgroep die de uitgelekte 'Beslismodules' schreef, wil niet op de inhoud ingaan. 'Rechters spreken alleen bij vonnis. Al het voorafgaande hoort het geheim van de raadkamer te blijven.' Met haar collega-werkgroepslid kantonrechter F. van der Hoek distantieert zij zich niet van de inhoud. 'Nee, het zijn nog steeds onze stukken.' De rechters wijzen er wel op dat de richtsnoeren 'een momentopname' van een jaar oud zijn en er sindsdien 'verfijningen en veranderingen' in zijn aangebracht. En: 'Het zijn geen bijbelteksten. De onafhankelijkheid van rechters blijft vooropstaan.'

Dexia weet volgens woordvoerder Steven Gelder wel van het bestaan van de Beslismodules, maar 'besteedt er verder geen aandacht aan, omdat in de praktijk niets van blijkt. Als het verhaal klopt, zou Dexia sinds juni 2005 alle procedures op grond van Wck hebben moeten verliezen en dat is bepaald niet het geval. Veel rechters achten Wck niet van toepassing. Wanneer een rechter Wck wel van toepassing acht, worden daar beperkte gevolgen aan verbonden; het verdelen van de schade tussen Dexia en de cliënt. Uiteindelijk beslist de Hoge Raad of - en zo ja met welke gevolgen - de Wck van toepassing is. Dexia heeft daar alle vertrouwen in. Overigens is de Wck nadrukkelijk meegenomen in onderhandelingen met belangenorganisaties via de heer Duisenberg.'

Volgens Dexia was pas begin 2003 een Wck-vergunning nodig, sinds betalingsregelingen werden aangeboden aan cliënten. 'Daarvoor was dat volgens minister Zalm niet nodig. Overigens volgt Dexia de zaak van Fortis , die in een individuele Wck-zaak de Staat der Nederlanden in vrijwaring heeft geroepen, met aandacht.'

Peter Paul de Vries (Vereniging van Effectenbezitters) voorspelt een lange rechtsgang voor het Wck-punt. 'Dat is ieders vrije keuze. Maar voor het overgrote deel is de Duisenberg-regeling een snelle en passende oplossing.' Rob Goedhart van de Consumentenbond reageert vergelijkbaar. 'Zo'n gelekt stuk moet mensen niet blij maken met een dode mus.'

'Het is goed dat de Raad van de Rechtspraak poogt eenheid te brengen in uitspraken van rechtbanken', reageert het ministerie van Financiën. 'Maar men moet zich realiseren dat, gezien de grote belangen die op het spel staan, dit tot aan de hoogste rechter wordt uitgevochten. Het duurt dus nog een groot aantal jaren voor volledige zekerheid bestaat voor partijen.'

'Het Wck-punt gaat tot het Europese Hof', zegt bestuurder Jurjen Lemstra van Leaseverlies. Hij blijft achter de schikking staan. Hij vindt het 'verontrustend' dat rechtbankstukken uitlekken en 'spijtig' dat dit mensen in verwarring kan brengen.