De DSB Bank van Dirk Scheringa groeide hard de afgelopen jaren, maar krijgt veel kritiek op de werkwijze.

De praktijken van 'De Snelle Belofte Bank'

DSB Bank werd meerdere keren door de rechter veroordeeld omdat het zijn klanten slecht informeerde over de risico's van zijn producten. Topman Dirk Scheringa nuanceert.

Door onze redacteuren
PIET DEPUYDT en MELLE GARSCHAGEN

HAARLEM, 11 APRIL. Haast bezeten duikt Maarten Meijer in zijn archiefkast en bladert door ordners vol krantenknipsels, advertenties, foto's en vonnissen. De advocaat is op zoek naar voorbeelden van cliënten die gedupeerd zijn door de Dirk Scheringa Beheer Bank. Boven zijn bureau hangt een spotprent waarop Scheringa wappert met leencontracten die in chocoladeletters eenvoud en een scherpe prijs bieden.
Die is zo treffend, zegt Meijer, die al twee jaar in de rechtszaal een strijd voert tegen de Wognumse bankgroep. „Het is echt 'De Snelle Belofte Bank', een fantastisch uitgekiende formule. Je wordt gelokt door een lage rente, je gaat op gesprek, je tekent een contract en binnen een half uur sta je weer buiten", zegt Meijer.
Het is een veelgehoorde klacht over de werkwijze van de DSB Bank. Uit de dossiers van Meijer, maar ook uit jurisprudentie komt naar voren dat de bank vaak op dezelfde manier te werk gaat.
Een klant wil een lening - consumptief krediet - afsluiten, zeg 23.000 euro voor een nieuwe auto, en stapt binnen bij een financieel adviseur van een van de vele (er zijn er ruim honderd) DSB-dochters en merknamen. De jaarrente bedraagt 6,4 procent rente en de looptijd van de lening is 4 jaar.
De adviseur vertelt dat bij de lening een verzekering voor arbeidsongeschiktheid of overlijdensrisico afgesloten dient te worden. Stel dat de verzekeringskosten 3.396 euro bedragen. De klant moet dit niet in maandelijkse termijnen betalen, zoals gebruikelijk, maar in een keer. Het verzekeringsbedrag wordt in feite opgeteld bij de lening en daar wordt dus ook rente over betaald.
De adviseur is blij, want hij krijgt een commissie op de verkoop van de verzekeringspolis. En op het extra te lenen bedrag rekent hij een hogere rente aan. De klant heeft dat niet in de gaten. Die is blij dat hij verzekerd is en wil daarvoor best een paar tientjes meer per maand betalen.
Soms gaat de financieel adviseur van Becam, Frisia, de Robbesand Voorschotbank of een andere bv van DSB nog verder. De klant kan nog 10.000 euro bijlenen en dit geld beleggen in een product van DSB Bank als het Hollands Welvaren Select. Dit fonds koopt aandelen ING, Aegon, Getronics of Ahold. Als de aandelen in waarde stijgen over de looptijd, kan een deel van de lening afgelost worden met de belegging. „De adviseurs van DSB houden klanten voor dat ze zo een deel of zelfs hun totale lening kunnen afbetalen", zegt Meijer. „Haast gratis lenen dus. Maar er wordt nauwelijks gewezen op de risico’s van beleggen, terwijl DSB Bank juist mikt op klanten die niet hoog zijn opgeleid.”
Meerdere keren heeft de rechtbank geoordeeld dat adviseurs van DSB-dochters inderdaad hun klanten niet goed hebben geïnformeerd over de risico’s van dergelijke financiële producten.
De adviseurs van DSB hadden, zo oordeelde de rechtbank in Alkmaar in 2007, “uitdrukkelijk en in niet mis te verstane bewoordingen” moeten waarschuwen dat het goed mogelijk is dat de beurskoersen van de bedrijven waarin is belegd, niet stijgen.
In dit specifieke geval stegen de koersen van de aandelen niet en zat de klant aan het eind van de looptijd met een fikse restschuld opgezadeld.
Die kon hij bij DSB afbetalen door een nieuwe lening af te sluiten.
In een later vonnis van februari 2008 besliste de rechtbank van Alkmaar dat DSB haar “precontractuele zorgplicht heeft geschonden” en „daarmee onrechtmatig heeft gehandeld". Ook hier ging het over een lening die me het beleggingsproduct HollandsWelvaren Select werd aangeboden. DSB ging niet in hoger beroep.
De man achter de financiële groep Dick Scheringa, relativeert de voordelingen.
„Die zijn minimaal. We hebben meer zaken gewonnen dan verloren", reageert de
58-jarige ondernemer. Het hoofdkantoor van zijn bedrijf is een complex van drie panden. Het middelste gebouw heeft iets weg van een kathedraal - volgens Scheringa gebouwd op antroposofilische principes - vol bogen en loden glasramen. Zelf werkt hij in een langwerpige ruimte met een groot driehoekig raam dat uitkijkt over Wognum, een klein dorpje midden in de polders en velden van Noord-Holland.
Niet alleen de rechtbank, ook de klachtencommissie DSI, de Dutch Secunty Institute, heeft sinds 2005 een aantal uitspraken gedaan over klachten tegen DSB of filialen van de groep. Scheringa ontkent dat niet „Natuurlijk krijgen wij klachten en soms zijn die terecht. Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Met een marktaandeel van 20 procent is het niet onevenredig dat een vijfde van de klachten ons betreft.
De DSB-topman praat met rustige, ingetogen, haast stille stem. In zijn kantoorvertrek wordt hij omringd door schilderijen van surrealisten, vaantjes van voetbalclub AZ en beschilderde melkbussen -zijn vader was kaasmaker.
Dirk Scheringa wil graag kalmte en zorgvuldigheid uitstralen, maar critici noemen hem aalglad. Hij durft zelfs niet te speculeren dat AZ kampioen wordt. „Er zijn nog zes finales te spelen."
Vorige maand werd bekend dat de financiële toezichthouder AFM de dienstverlening van DSB Bank onder de loep neemt. Volgens de AFM zijn er de afgelopen jaren „relatief veel signalen en klachten" binnengekomen over de diensten en producten van de bank. De toezichthouder gaf een persbericht uit waarin onomwonden werd gesteld dat er al enige tijd een onderzoek loopt tegen de bankgroep.
Ook dat wimpelt Scheringa af. „Dat wij worden onderzocht, laat zien dat wij als volwassen worden beschouwd, we tellen mee." Zelf ziet hij het heel pragmatisch. „De AFM zegt: ga maar op de snelweg rijden en achteraf vertellen we of je te hard reed. En dan gaan we samen praten over wat nu wel of niet mag."
De snelle opgang van DSB Bank, vooral in de jaren negentig, en de scherpe concurrentie in de markt voor persoonlijke leningen hebben ervoor gezorgd dat de bank al gauw over vele tongen ging. De groep profileerde zich met een bijzonder agressieve marketing. In 2001 kwam dochterbedrijf Frisia
voor de rechtbank omwille van een reclamecampagne met de belofte snel geld te verdienen. Ze kreeg daarvoor een boete. Maar DSB ging verder op zijn elan. Het aantal anonieme, vaak onverbloemde klachten dat sindsdien op het internet de rond doet over de bank is groot. Scheringa: „In de tijd dat de
beurs elke dag omhoog ging stonden consumenten te dringen om beleggingsproducten bij ons te kopen." Maar hij geeft toe: „Nu is het onverantwoord om dat soort producten aan te bieden." Er is volgens hem ook geen vraag meer naar. „Wij bieden al een jaar, sinds het gerommel op de beurs, geen beleggingshypotheken meer aan en Hollands Welvaren Select is al jaren geleden afgeschaft."
Dat leningen bij voorkeur met verzekeringen worden verkocht -Scheringa spreekt hier over cross selling, niet over koppelverkoop -is nog steeds het geval. Maar: „Dat gebeurt in 15 procent van alle verstrekte leningen. Het staat mensen vrij om een verzekering bij een ander te kiezen." De selfmade entrepreneur benadrukt dat de leningen die DSB-groep aanbiedt, winstgevend zijn. Al erkent hij dat de concurrentie de markt onder druk zet: „De marges op leningen zijn beperkt."
Last heeft hij daar niet van, zegt hij. „Ik ben net als Albert Heijn, ik pak liever centen op veel klanten dan veel geld op een beperkt clientèle." DSB-groep telt nu ruim 2.000 werknemers en boekte in
2007 55,1 miljoen euro nettowinst op een eigen vermogen van 197,4 miljoen. Binnenkort maakt het financiële concern de cijfers over 2008 bekend. Scheringa: „We schrijven zwarte cijfers en hebben
totaal geen last van de kredietcrisis".