'De kans bestaat dat er geen oplossing is'
Commissievoorzitter Oosting over bemiddeling in
aandelenleaseaffaire
Beleggers hopen dat de commissie-Oosting
snel een oplossing biedt in het conflict over aandelenleaseproducten. "In april
moet duidelijk zijn of er een akkoord komt"
Door onze redacteur Philip de Wit
In 2000 verdiepte Marten Oosting zich nog in de
vuurwerkramp in Enschede, een kleine vier jaar later leest hij wekelijks over
aandelenlease (beleggen met geleende geld).
Duizenden teleurgestelde
beleggers hebben hun hoop gevestigd op Oosting, lid van de Raad van State en
voormalig voorzitter van de commissie die de vuurwerkramp in Enschede
onderzocht.
Sinds september 2003 is hij de preses van de commissie
geschillen aandelenlease. Op nadrukkelijk verzoek van minister Zalm van
Financiën.
Oosting moet proberen een oplossing te vinden voor het conflict
tussen de duizenden bezitters van aandelenleaseproducten en de aanbieders. Zalm
hoopt met de commissie een jarenlang juridisch gevecht, en de daarmee verbonden
onzekerheid in de tussentijd, te kunnen vermijden.
Zelf noemt Oosting zich
geen actieve belegger. "Ik kreeg in het verleden ook wel folders binnen van
aandelenleaseproducten, maar die verdwenen meteen in de prullenbak. De beloofde
rendementen waren zo onwaarschijnlijk hoog", zegt Oosting in zijn kamer in het
kantoor van de Raad van State.
De belangen in het aandelenleaseconflict zijn
groot. Voor de aanbieders gaat het om miljarden euro's. Ze heten Aegon, DSB,
Fortis, Levob, Ohra, SpaarSelect en Dexia, de gesprekspartners van de commissie.
Dexia is op afstand marktleider en bekend om zijn Legio Lease-producten. Voor
individuele beleggers gaat het vaak om schulden van teinduizenden euro's, soms
meer dan 100.000 euro. Zij worden vertegenwoordigd door belangenclubs als
Stichting Leaseverleis/Eegalease, de Consumentenbond, Stichting Adviesverlies.
Stichting Leaseleed, Stichting Gesp, Stichting Juniorlease en de Vereniging
Pay-Back.
"Ik wist wel dat er problemen waren rond aandelenlease, maar niet
in wat voor mate. Toen minister Zalm mij vroeg voor de commissie, heb ik niet
meteen ja gezegd. Maar als je voor een omvangrijk probleem als dit zo
nadrukkelijk wordt gevraagd, dan kan je niet nee blijven zeggen.
Wij hebben
inmiddels vele tientallen brieven binnengekregen van mensen, vaak met
schrijnende verhalen en enorme schulden."
Van 1995 tot 2002 hebben
particulieren en masse aandelenleaseproductten aangeschaft. In 2001 stonden in
Nederland 700.000 contracten uit met een totale waarde van 6,5 miljard euro. De
producten hadden namen als No Risk, Safe Invest en Maximaal Rendement Effect.
Maar toen in de loop van 2000 de aandelenkoersen dramatisch daalden, bleven veel
beleggers achteraf, vaak tot hun grote verassing, met grote schulden zitten.
Veel teleurgestelde bezitters van aandelenleaseproducten zeggen nu dat ze nooit
zijn ingelicht over de risico's van beleggen op krediet.
Oosting blijkt zijn
opdracht niet te onderschatten. "Ik heb niet meteen gedacht: dit is een mission
possible. De kans dat het mislukt om een oplossing te vinden is levensgroot
aanwezig. De sleutel voor de oplossing ligt bij de betrokken partijen. Je hebt
bovendien niet met twee partijen te maken, maar met meerdere. Dan is er ook al
een juridische strijd gaande, wat het niet eenvoudiger maakt".
Want veel
beleggers waren al naar de rechter gestapt, individueel of via stichtingen als
Leaseverlies en Leaseleed.
De voorzitter van de commissie heeft haast. Het
liefst heeft hij zijn klus geklaard in mei. Anders gaat het hem te lang duren.
Eerst moest hij echter wachten op het Dutch Securities Institute (DSI), het
keurmerkinstituut van de effectenbranche. Bij de klachtencommissie van DSI
hebben bijna 2000 klagers procedures lopen tegen Dexia, de grootste aanbieder
van aandelenleaseproducten. Dat klaagloket heeft tien vergelijkbare dossiers
onderzocht en maakte vorige maand de resultaten ervan bekend. Op basis van de
uitspraken wil de klachtencommissie een 'spoorboekje' samenstellen. Dat moet DSI
weer de mogelijkheid geven om andere zaken - met soortgelijke kenmerken -
sneller af te handelen. Dexia heeft al laten weten in beroep te gaan tegen de
uitspraken van de klachtencommissie van DSI.
Oosting en zijn commissie
zullen onder meer de DSI-uitkomsten gebruiken bij hun verder gesprekken met de
verschillende partijen. "Elke partij zal kijken naar de beste perspectieven:
bemiddeling of de rechter. Als niet iedereen meegaat, heb je een probleem. De
aanbieder wil immers een punt zetten achter de rechtszaken en de negatieve
publiciteit. Het zal nooit lukken om alle individuele gedupeerden achter een
eventueel akkoord te krijgen. Maar het moet wel een heel eind richting de 100
procent gaan, anders ben je niet veel opgeschoten. In april, hoop ik, moet
duidelijk zijn of er een akkoord in zit."
Bron: NRC Handelsblad