Sector vreest verplichte publicatie
AFM-sancties
Banken en verzekeraars lobbyen tegen verruiming
voor financiële toezichthouder om ingreep te openbaren
VASCO VAN DER BOON
DEN HAAG - Nederlandse financiële instellingen zijn
ongelukkig over de nieuwe wettelijke mogelijkheden voor de financiële
toezichthouders om sancties te openbaren. Dit bleek gisteren uit een seminar dat
het ministerie van Financiën had georganiseerd over de voorgestelde nieuwe Wet
financieel toezicht (Wft). Dit wetsvoorstel ligt bij de Tweede
Kamer.
Nu zijn de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en
de Nederlandsche Bank (DNB) sterk gebonden aan een wettelijke
geheimhoudingsplicht. De toezichthouders mogen sancties in beginsel niet
publiceren, tenzij er dwingende redenen zijn dat wel te doen. De nieuwe Wet op
het financieel toezicht draait dat om. Als die wet ergens in de tweede jaarhelft
in werking treedt, krijgen de toezichthouders in beginsel juist een
publicatieplicht, tenzij er dwingende redenen zijn niet tot publicatie over te
gaan.
De verruiming van de publicatiebevoegdheden van AFM
en DNB geldt onder meer voor een besluit van de toezichthouder om een boete of
een last onder dwangsom op te leggen aan een financiële instelling.
'Openbaarmaking wordt de hoofdregel en het achterwege blijven de uitzondering',
constateert advocaat Bart Jong van NautaDutilh.
Met name de gedragstoezichthouder AFM zal de
meerderheid van zijn boetes en dwangsommen openbaar maken, is de verwachting van
het ministerie van Financiën. Dit effect van de Wft zal voor de zogeheten
prudentieel toezichthouder DNB minder groot zijn.
DNB'er Inez Sluiter bevestigt dat de centrale bank
'regelmatig gebruik zal maken van de tenzij-formule' om niet te hoeven
publiceren dat een kredietinstelling een boete of dwangsom is opgelegd. De
tenzij-clausule in de nieuwe wet biedt DNB namelijk de optie dat hij niet tot de
publicatie van een sanctie hoeft over te gaan als de solvabiliteit of
liquiditeit van een financiële instelling geschaad wordt door publicatie. Ook
kan DNB zich erop beroepen dat een sanctie niet hoeft te worden gepubliceerd als
dat de uitoefening van zijn wettelijke toezichtstaak belemmert.
Maar in ieder geval voor de AFM is de verwachting
dat de nieuwe wet veel vaker tot publicatie van een ingreep leidt. Dit is onder
meer mogelijk 'doordat in de nieuwe Wft publicatie op zich geen sanctie is',
legt Dirk Schoenmaker, plaatsvervangend directeur financiële markten van het
ministerie van Financiën, uit. De publicatie dient in de nieuwe wet om de markt
te waarschuwen. In de oude wet kan publicatie op zich wel als een straf worden
gezien. Omdat in Nederland iemand maar een keer voor hetzelfde vergrijp kan
worden gestraft, belemmert de oude wet dat er wordt beboet en dat de boete ook
nog eens wordt gepubliceerd.
De vernieuwing dat een publicatie geen
afzonderlijke straf meer is, noemt Gerard van Olphen, cfo van bank-verzekeraar
Eureko (Achmea, Interpolis) 'volstrekte lariekoek. Publicatie van een boete doet
internationaal en nationaal wel degelijk schade.' Van Olphen betoogt dat
'voorkomen moet worden dat het middel erger is dan de kwaal'. Hij verlangt als
uitgangspunt dat in ieder geval geen publicatie van een sanctie plaatsvindt
zolang er nog een beroep loopt van de instelling tegen deze
maatregel.
Van Olphen wijst er in dit verband op dat het
gerechtshof in Amsterdam op 6 oktober 2005 in een geanonimiseerd arrest de AFM
heeft verboden over te gaan tot de voorgenomen publicatie van een boete die een
financiële instelling is opgelegd wegens herhaalde overtreding van de openbare
biedingsregels. De AFM moet van de rechter wachten totdat de laatste bevoegde
rechter zich over de juistheid van deze boete heeft uitgesproken.
Volgens het gerechtshof weegt het individuele
belang van de betreffende financiële instelling (Van Olphen: 'Wij waren het
overigens niet') zwaarder dan de publieke belangen die de AFM nu met publicatie
zou dienen. De reputatieschade die een instelling heeft geleden door publicatie
van een boete valt niet meer terug te draaien als later in hoger beroep een
boete van de AFM onterecht blijkt te zijn, redeneert de Eureko-cfo.
Onder meer Ron Betten van de Dutch Fund and Asset
Management Association (Dufas) houdt toezichthouders en ambtenaren van het
ministerie van Financiën voor dat het gekunsteld is om een boetepublicatie geen
straf te noemen. 'Het is alsof u uw kind een klap geeft en dan zegt: dit is geen
straf maar een ordemaatregel.'
In de wandelgangen brengt Schoenmaker van Financiën
in herinnering dat de versnelde boetepublicatie bijvoorbeeld een herhaling van
de situatie moet voorkomen als rond de aandelenleaseproducten van Dexia Bank.
Daar kon de AFM pas jaren na het opleggen van boetes tot publicatie daarvan
overgaan. Toen werd er inmiddels al lang geen aandelenlease meer op de verziekte
markt verkocht.
Copyright (c) 2006 Het Financieele
Dagblad