Reken af met het gat in uw
beleggingspolis
André de Vos
Huiseigenaren die hun hypotheek moeten aflossen met
een beleggingsverzekering zitten straks met een gat. Tijd om in actie te komen
Eigenhuisbezitters met een beleggingsverzekering
die was bedoeld voor aflossing van de hypotheek hebben een probleem. De meeste
beleggingsverzekeringen werden verkocht op het hoogtepunt van de aandelengekte
in 1999 en 2000. De opbrengst van die verzekeringen zal niet in de buurt komen
van de prognoses die particulieren bij het afsluiten werden voorgehouden. Dat
geldt voor de meeste van de zeven miljoen polissen die de afgelopen twintig jaar
zijn verkocht. En dus ook voor de naar schatting 400.000 huiseigenaren met zo’n
polis ter aflossing van de hypotheek. Aan het einde van de rit blijven ze zitten
met een gapend gat.
Omdat hypotheken doorgaans voor dertig jaar worden
afgesloten, is dat geen acuut probleem. ‘De meeste mensen schuiven het dan ook
voor zich uit’, zegt zelfstandig hypotheekadviseur en financieel planner Gé
Jacobs. ‘Maar het is slim om in actie te komen. Als je nu adequate maatregelen
treft, kun je veel corrigeren.’
Op het jaarlijkse overzicht van uw verzekeraar kunt
u zien hoeveel de polis straks uitkeert, bij optimistische en pessimistische
scenario’s. In beide gevallen is het bedrag waarschijnlijk veel te laag om uw
hypotheek af te lossen. Als u aan het einde van de hypotheekperiode toch liever
uw huis vrij heeft, zijn er een aantal mogelijkheden.
Niets doen
Niet elke beleggingsverzekering is een woekerpolis,
maar ook bij niet-woekerpolissen gaat een groot deel van de inleg op aan kosten.
De meeste beleggingsverzekeringen zijn slechte producten. Niets doen is geen
optie.
Afkopen
U beëindigt uw beleggingsverzekering en incasseert
de huidige waarde. Daar zitten nadelen aan. Verzekeraars rekenen doorgaans
kosten voor het afkopen, u loopt het risico woekerpoliscompensatie (deels) mis
te lopen en u kunt het fiscale voordeel kwijtraken. Om met name
woekerpolishouders tegemoet te komen, wordt eraan gewerkt deze nadelen te
ondervangen, maar in hoeverre dat mogelijk is, verschilt per verzekeraar.
Bovendien is voor aanpassing van de fiscale eisen de hulp van minister De Jager
nodig.
Premievrij maken
De verzekering loopt door, maar u betaalt geen
premie meer. Heeft alleen zin als het fiscale voordeel van minimaal 15 of 20
jaar premie betalen al is bereikt. Lijkt zelfs dan niet zo’n handige
optie.
Premie verlagen
U kunt de premie verlagen naar het minimale bedrag
dat nodig is om aan de fiscale vrijstelling te blijven voldoen. Voor polissen
van na 1 januari 1992 is dat tienmaal zo laag als de hoogste premie. De
toekomstige opbrengst wordt echter nog lager en de kosten vreten het kapitaal
op. Weinig riante perspectieven dus.
Overlijdensrisico uit
polis
De overlijdensrisicoverzekering (orv) is de
belangrijkste veroorzaker van alle kostenellende in een beleggingsverzekering.
Als u de orv uit de polis haalt en elders — tegen een veel lagere premie —
opnieuw afsluit, kan het nettorendement van uw beleggingsverzekering
spectaculair stijgen. Uw verzekeraar moet wel willen meewerken om deze melkkoe
te slachten.
Beleggingsmix
wijzigen
De meeste beleggingsverzekeringen beleggen in dure
huisfondsen van — inderdaad — de verzekeraar. Door binnen de lopende verzekering
over te stappen op bijvoorbeeld indexbeleggen kunt u kosten en risico drastisch
beperken. Bij woekerpolissen zijn er in sommige gevallen afspraken over switchen
zonder kosten.De voornaamste valkuilen bij het wijzigen of afkopen van de
beleggingsverzekering zijn het fiscale regime en de kosten. Het opgebouwde
kapitaal in de beleggingsverzekering is als kapitaalverzekering eigen woning
vrijgesteld van vermogensrendementsheffing. De vrijstelling bedraagt ¤34.300 bij
vijftien premiejaren en ¤151.000 bij twintig premiejaren. Bij wijziging of
afkoop bestaat het risico dat het minimaal aantal vereiste premiejaren niet
wordt gehaald. Dat betekent dat u belasting moet betalen over het vrijkomende
kapitaal en bij oude polissen moet afrekenen over eventueel rendement. Bij een
nieuw fiscaal product moet u weer van voren af aan premiejaren opbouwen. U kunt
dat voorkomen door in een nieuw product de afgekochte waarde in te brengen,
ofwel ‘fiscaal geruisloos’ voort te zetten.
Een tweede punt van aandacht zijn de kosten.
Verzekeraars rekenen voor elke wijziging kosten. De stichtingen die opkomen voor
de belangen van woekerpolishouders ijveren ervoor dat verzekeraars die kosten
laten vallen in het kader van het ‘flankerend beleid’ rond de woekerpolissen,
maar niet alle verzekeraars zijn daarmee akkoord.Duidelijkheid over wat er moet
gebeuren met de lopende verzekering is maar de helft van het verhaal. Met
‘damage control’ voorkomt u dat het gat tussen hypotheek en polisopbrengst nog
groter wordt, maar daarmee is het gat nog niet gedicht. De eenvoudigste
oplossing is beginnen met aflossen. Als u echter de renteaftrek optimaal wilt
benutten, kunt u ook sparen of beleggen in box 3. Het nadeel is dat over
kapitaal in box 3 1,2% vermogensbelasting wordt geheven.
U kunt ook binnen de fiscale mogelijkheden extra
sparen. Doordat uw beleggingsverzekering achterblijft bij de verwachtingen, is
de kans groot dat u niet alle vrijstellingsruimte benut. Als u uw bestaande
polis afkoopt, heeft u meteen een startkapitaaltje en kunt u, als u het slim
aanpakt, de premiejaren van de oude verzekering meenemen naar het nieuwe
product. Er zijn ruwweg vier mogelijkheden om met fiscaal voordeel voor uw huis
te sparen.
Beleggingsverzekering
Er is een ‘nieuwe generatie’
beleggingsverzekeringen op de markt met veel lagere kosten. De meeste producten
zijn door verzekeraars in de markt gezet als alternatief voor bestaande
woekerpolisklanten. Let goed op de kosten van de overlijdensrisicoverzekering en
de kosten en mogelijkheden van de aangeboden beleggingsfondsen. U kunt het
beleggingsrisico afdekken met garantie, maar van het rendement blijft dan weinig
over.
Banksparen
U spaart op een speciale rekening voor een vaste
periode waarin u niet bij het geld kunt. Hoe langer die periode, hoe hoger de
rente. Nu de rente weer begint op te lopen een aantrekkelijk alternatief.
Probleem is wel dat vrijwel alle hypotheekbankspaarproducten alleen kunnen
worden afgenomen bij de bank waar de hypotheek loopt.
Beleggersrekening
Via banksparen kunt u ook een beleggersrekening
openen. U kunt dan zelf bepalen waarin u belegt, zonder dat er een verzekering
nodig is. Het geld staat wel vast tot het einde van de looptijd en u loopt alle
risico van de markten.
Spaarhypotheek
De ouderwetse voorloper van banksparen, maar dan
inclusief een overlijdensrisicoverzekering. Moet ook worden afgesloten bij de
verlener van de hypotheek.
‘Mensen met beleggingsverzekeringen moeten geen
overhaaste beslissingen nemen zolang er zoveel onduidelijkheid is over
compensatieregelingen en flankerend beleid’, zegt Nico Stolwijk van de
Vereniging Eigen Huis, tevens bestuurslid van de Stichting Verliespolis. ‘En er
moet natuurlijk wel geld zijn om gaten te dichten.’
Kapitaal dat is opgebouwd met fiscale voordelen
moet verplicht worden gebruikt voor aflossing van de hypotheek. Als er te weinig
geld is om de hypotheek af te lossen, hoeft dat nog geen man overboord te zijn.
U kunt een nieuwe hypotheek afsluiten, of uw bestaande hypotheek verlengen tegen
nieuwe condities. Vanaf 2001 is de rente maximaal dertig jaar aftrekbaar, dus
als uw hypotheek voor 2031 afloopt, kunt u van de hypotheekrenteaftrek
profiteren.
Daarna moet u een hypotheek afsluiten zonder dat de
rente aftrekbaar is. Als de huizenprijzen zich weer enigszins herstellen, heeft
u waarschijnlijk genoeg overwaarde om een bank te doen besluiten u geld te
lenen. U moet er dan wel rekening mee houden dat een nieuwe hypotheek maximaal
voor de helft aflossingsvrij mag zijn.
© 2011 Het Financieele
Dagblad