PAYBACK: DSI SLAGER DIE EIGEN VLEES KEURT

De 2000 beleggers die met aandelenlease een schuld hebben opgebouwd en zich aansloten bij de vereniging PAYBACK, zijn er niet gerust  op dat het Dutch Securities Institute (DSI) onafhankelijk genoeg is om op te treden als onafhankelijke arbitragecommissie in conflicten tussen gedupeerde beleggers en de instellingen die de verlieslatende producten aan de man brachten. “DSI is weliswaar een instituut met een eigen klachtenregeling, maar is gefinancierd door de financiële dienstverleners. De hoofdtaak van DSI is het beschermen van de goede naam van de financiële markten, en dat staat op gespannen voet met een onafhankelijk oordeel geven”zegt Piet Koremans, bestuurslid van PAYBACK. Koremans is zelf een gedupeerde die ongeveer 100.000 euro moest laten op een drietal contracten. Hij is een van de vele gedupeerden die snel hun contract teruggedraaid willen zien alsof het nooit bestaan heeft.

PAYBACK voert niet zoals de Stichtingen Leaseverlies en Eegalease processen om aandelenleasecontracten ongedaan te maken, maar verricht aanvullend werk dat zich uitstrekt van persoonlijk advies tot demonstraties die ondermeer de aandacht van Minister zalm wisten te trekken. Zalm zei onlangs in de Tweede Kamer dat DSI de aandelenleasecontracten verder zou moeten bekijken. De voorkeur voor Koremans gaat echter uit naar een onafhankelijke commissie samengesteld uit mensen van Financiën en de Autoriteit Financiële Markten. Volgens Koremans gaat de voorkeur van een meerderheid van de Tweede Kamer ook hier naar uit.

Eigen schuld

Koremans ongerustheid over DSI komt onder meer voort uit een uitspraak van afgelopen juni gadaan door de klachtencommissie van dit instituut inzake een verschil tussen ABN Amro en het echtpaar Zeylstra. ABN Amro had een geheel verkeerd beeld van de klant, checkte dat beeld nooit, overtrad de wet door onder meer geen cliëntenprofiel op te stellen, en verspeelde een belangrijk deel van pensioen van het echtpaar met opties. Op basis van onjuiste informatie stelde ABN Amro een riskante beleggingsportefeuille samen waarop uiteindelijk meer dan 200.000 euro werd verloren.DSI veroordeelde ABN Amro om de helft van het geleden verlies te compenseren. Zo kreeg het echtpaar 108.000 euro terug. De hoogte van deze compensatie was gebaseerd onder meer op een berekening van hoe een conservatieve portefeuille gepresteerd zou hebben. Het echtpaar had daarnaast ook nog een deel ‘eigen schuld’ omdat het al eerdere ervaringen had opgedaan met beleggen. Koremans vindt het vreemd dat ABN Amro zich niet aan de regels heeft gehouden en toch maar de helft hoeft terug te betalen. “Zo kan het de mensen die veel verloren met aandelenlease ook vergaan. Zonder dat zij belegger waren of zijn en afgingen op ‘deskundigen’ zien zij maar een deel van hun verlies uiteindelijk vergoed worden. ABN Amro zou de Zeylstra’s alles moeten vergoeden.” In het burgerlijk wetboek wordt de consument weliswaar als een handelsbekwaam persoon opgevoerd die verantwoordelijk is voor zijn eigen daden, maar of de consument die aandelenlease sloot ook zo gezien moet worden, betwijfelt Koremans. “De mensen die aandelenlease sloten zijn totaal misleid. Ze zijn nooit gewaarschuwd voor de mogelijkheid van de enorme verliezen waarmee ze nu kampen. Deze mensen waren zeker geen ‘belegger’ want ze waren alleen indirect actief aan de beurs”.

Jerry Brouwer, die namens DAS Rechtsbijstand de Zeylstra’s verdedigde tijdens de procedure bij DSI, ziet niet direct de link tussen PAYBACK en de zaak Zeylstra, maar geeft aan dat er bij DSI en in de Rechtbank geregeld discussie bestaat over hoe hoog (in percentage) de eigen schuld (risico aanvaarding) bedraagt. “Maar 50 procent wordt al snel aangenomen.

Als jurist meen ik dat er een grote kans bestaat dat in de aandelenlease kwesties ook een bepaalde mate van eigen schuld wordt aangenomen. Ondanks de huidige claimcultuur is de hoofdregel nog steeds: je moet je eigen schade dragen.” Brouwer vindt de uitspraken van DSI vaak niet voldoende gemotiveerd. Onder meer op het punt van de eigen schuld van beleggers zou er meer duidelijkheid moeten komen ten behoeve van de rechtszekerheid. “Verder is de schadeberekening op basis van een vervangende portefeuille nog relatief nieuw. Daar zal nog wel ervaring mee opgedaan moeten worden”, aldus Brouwer. Brouwer vindt DSI geen slager die zijn eigen vlees keurt. Integendeel. “In de klachtencommissie zitten onder meer leden van de Hoge Raad en andere deskundigen. Rechters en ook de Hoge Raad nemen serieus notie van de uitspraken van DSI. Het is bij uitstek een instituut dat geschillen met vermogensbeheerders onder de loep kan nemen, ook inzake aandelenlease. Alleen zou wat DSI doet een stuk bekender moeten zijn bij het publiek. Het imago blijft wat achter. Daardoor ontstaan onduidelijkheden die mensen te snel doen denken dat ze een zaak hebben. Thom Hoedemakers, woordvoerder van DSI, zegt dat een consument altijd kan kiezen tussen de civiele rechter en een procedure bij DSI. “Maar bij DSI kan een consument terecht voor een redelijk goedkope en snelle procedure. De onafhankelijkheid van de commissies is gewaarborgd door de wijze waarop DSI is opgezet. Daarnaast maken de bescheiden onkostenvergoedingen die verstrekt worden aan de commissieleden, ze nog eens extra onafhankelijk. De ervaring heeft bovendien geleerd dat de klachtencommissie nauwelijks tot andere uitspraken  komt dan een civiele rechter.” Hoedemakers kan nog niet zeggen of DSI als onafhankelijke arbitragecommissie zal optreden inzake aandelenlease.

Bron VVP Weekblad voor financiële dienstverleners nr 29/30 – 23 juli 2003