'Veel mensen weten nog niet eens dat hun spaargeld verdwenen is'

Gedupeerden van aandelenlease woensdag bijeen in IJmuiden

door Bart Boele

Velsen - ,,Veel mensen weten het nog niet eens. Ze denken dat hun geld in aandelen is belegd, met de garantie dat ze hun inleg terugkrijgen als er geen winst wordt gemaakt. Maar ze krijgen straks helemaal niets terug, ze blijven met een schuld van tienduizenden euro´s zitten.'' IJmuidenaar Dick Martens en Piet Koremans zijn allebei het slachtoffer van de zogenaamde aandelenlease en raakten net als 650.000 andere Nederlanders zwaar in de schulden. Doorzetter Martens stapte met succes naar de rechter, 3.500 anderen volgden. Dat moeten er, vindt Martens, veel meer worden.

Toen de rijksoverheid eind jaren negentig de fiscaal voordelige spaarloonregeling afschaften, roken organisaties als Dexia, Aegon, Spaarbeleg, Levob en Ohra geld: er zouden miljarden euro's vrijkomen van al die bankrekeningen waarop geld was gespaard. Ze ontwikkelden elk hun eigen pakket onder namen als Sprintplan, Winstverdriedubbelaar, Groeivermogen en Vliegwiel en gingen massaal de straat op om allemaal ongeveer dezelfde leasecontracten voor aandelen te verkopen. Met succes, ze verkochten honderdduizenden contracten met een totaalwaarde van vele miljarden euro´s of, zoals Koremans en Martens het liever zeggen, klopten ze argeloze burgers vakkundig miljarden spaargeld uit hun zak.
De klanten waren niettemin tevreden, want hen was voorgespiegeld dat ze geld leenden om vervolgens via een leaseconstructie in aandelen te (laten) beleggen à een paar honderd euro per maand. Die kosten van de lening zouden echter ruimschoots worden gecompenseerd door de opbrengst van de aandelen aan het eind van de contractperiode. De aanbieders waren ook tevreden, want zij haalden rechtstreeks of via tussenpersonen miljarden euro´s spaargeld binnen. De leaseconstructie bleek echter niet te werken. De aandelenkoersen kelderden en wel zodanig, dat de aanbieders besloten van het inleggeld van de klanten niet eens aandelen te kopen. Zo voorkwamen ze dat ze zelf verlies leden, maar tegelijkertijd hielden ze de klanten aan hun maandelijkse verplichtingen.
,,Van deze handel zijn honderdduizenden mensen de dupe geworden, maar je hoort er niemand over'', zegt Martens. ,,Ze weten het soms nog niet, omdat de periode van hun contract nog niet is verlopen. Pas dan zal blijken dat ze geen geld krijgen, maar moeten betalen. Veel mensen schamen zich er voor, omdat ze probeerden met zo weinig mogelijk inspanning zoveel mogelijk geld te verdienen. Of ze durven hun kinderen niet te vertellen dat al het geld op is. Zeiden ze tegen mij ook ´Dick, je gaat toch met zo´n verhaal niet in de krant staan´. Nou ik wel, want het deugt niet wat die aanbieders hebben gedaan. Het is illegaal en kleine spaarders zjin de dupe geworden.''
,,Ik ken een ouder echtpaar in IJmuiden, dat had uit het verleden een schuld van 45.000 gulden die nog zeven jaar lang moet worden afbetaald.
Komt er een snelle tussenpersoon die ze voorspiegelt dat ze met de leaseconstructie zoveel zullen verdienen dat ze in drie jaar van hun schuld af zullen zijn'', vertelt Martens. ,,Nu zitten ze dus met een schuld aan Dexia en hun oude schuld. De man die het ze heeft verkocht is inmiddels buschauffeur. Er zijn gevallen bekend van mensen van 89, 90 jaar die een contract voor 10 jaar is verkocht. Soms waren ze zo ziek dat de dokter om een handtekening werd gevraagd.''
Mogelijk nog verder in de penari zitten mensen die hun huis als onderpand hebben gebruikt, zoals Piet Koremans. ,,Ze vertellen je dat je de overwaarde van je huis kunt investeren in zo´n leaseconstructie en dat die zoveel oplevert dat je daar je hypotheek mee kunt afbetalen en nog geld overhoudt ook. Nu zitten we dus met een schuld aan Dexia en moeten wel evengoed de oorspronkelijke hypotheek gewoon betalen.'' ,,Misschien nog wel erger is dat met zo´n constructie levensverzekeringen worden verkocht'', zegt Martens, ,,mensen denken voor hun oude dag te betalen en krijgen straks geen cent.''
Beleggen in aandelen is niet zonder risico, dat weet iedereen. Het Platform Aandelen Lease, waar Martens en Koremans vrijwilliger zijn, wil echter tot het uiterste gaan om het geld van slachtoffers terug te halen, maar gaat vooral ook voor gerechtigheid. De aandelenlease was volgens hun namelijk illegaal. ,,In heel Europa was die constructie verboden, in België ging je er de cel voor in. Maar minister Zalm heeft in 1997 gezegd dat het in Nederland wel mag. De landelijke financieel toezichthouder AFM had moeten ingrijpen, maar heeft zitten slapen.''
De leaseconstructie had namelijk voor de eerste 50.000 euro per transactie onder de Wet Consumenten Krediet moeten vallen en dat is niet gebeurd.
Martens ,,Wij vinden dat de overheid een verantwoordelijkheid heeft nu het is misgegaan. Maar de overheid wijst naar de aanbieders en de aanbieders verschuilen zich er achter dat Zalm heeft gezegd dat het allemaal mocht.
Als particulier is het bijna ondoenlijk om daar doorheen te breken.''
Zelf deed hij dat wel. ,,Ik ben zes, zeven advocaten afgeweest die het niet aandurfden een zaak tegen Dexia aan te spannen. Toen vond ik er eentje die het wel wilde doen. Ik was een van de eersten, een jaar later pas besteedden de media aandacht aan de lease/affaire. Er kwam een uitspraak in mijn voordeel, maar Dexia ging in beroep. Ik had voor 18.000 gulden een lening van 120.000 gulden genomen om in aandelen te beleggen. Tot afgelopen februari liep ik het risico nog 26.000 euro voor die lening te moeten afbetalen en ik zou de helft van mijn inleg kwijt zijn. De rechter heeft mij uiteindelijk in het gelijk gesteld. Ik hang nu alleen nog voor de advocaatkosten en die ga ik verhalen op de tussenpersoon die mij de aandelenlease heeft verkocht.´
Dexia heeft, zegt Martens erbij, de zaak keurig afgehandeld. ,,Toen de finale uitspraak er eenmaal was, hebben ze netjes alles betaald. Maar ja, ik ben één van de weinigen die heeft doorgezet. De meeste mensen zien er tegenop om door te gaan tot het einde. Je moet een advocaat 200 euro per uur betalen en dat doe je voor eigen risico.´ Momenteel lopen er nog zo´n 3.500 rechtszaken en die zullen allemaal van de geldverstrekkers worden gewonnen als de slachtoffers doorzetten.
Veruit de meeste mensen doen niets of laten hun zaken over aan de Stichtingen Leaseverlies en Leaseleed. ,,Die hebben 100.000 leden die allemaal 45 euro per jaar betalen. Ze hebben professionals in dienst die voor ze bemiddelen. Alleen denken de slachtoffers dat de stichtingen ook een rechtszaak voor ze voeren, maar ze proberen alleen te bemiddelen. Elke particulier moet voor zichzelf naar de rechter stappen.´ Het Platform Aandelen Lease wordt gerund door vrijwilligers en wil iets anders nl zoveel mogelijk particulieren begeleiden bij het voeren van rechtszaken. ,,Want wie een rechtszaak aanspant, is vrijwel zeker van een overwinning. Je moet alleen doorzettingsvermogen hebben en daar willen wij bij helpen.´
Van de bemiddelingspoging die oud/Nederlandsche Bank/directeur Duisenberg momenteel doet hebben Martens en Koreman geen hoge pet op. ,,Duisenberg is gevraagd door de Nederlandsche Bank, omdat Dexia moet betalen als alle claims worden toegewezen. En dat worden ze. En Dexia is van Aegon en dat kan dan in gevaar komen. Het is de taak van de Nederlandsche Bank om de Nederlandse banken veilig te stellen en daar is die bemiddelingspoging op gericht. Niet op de slachtoffers van de aandelenlease´, zegt Martens. ,,Het is wel erg toevallig dat alle individuele rechtszaken in het hele land zijn opgeschort om de bemiddelingspoging af te wachten. Als er strak een akkoord uit komt rollen zal iedereen daar een beroep op willen doen. Maar wij adviseren mensen gewoon door te gaan met hun rechtszaak. Het duurt een paar jaar, maar ze zullen winnen.´

Het Platform Aandelen Lease is heel Nederland al doorgetrokken met bijeenkomsten voor gedupeerden. Woensdag 27 april worden vanaf 19 uur slachtoffers uit Noord/Holland verwacht bij Crossroads, Kromhoutstraat 44 IJmuiden. Woensdag 11 mei wordt een actie gehouden bij het kantoor van Aegon in Leeuwarden van 8 tot 17 uur. Op 1 juni wordt vanaf 13 uur op het Malieveld in Den Haag een demonstratie gehouden. Doel van de acties is dat alle transacties worden teruggedraaid en de gedupeerden worden kwijtgescholden en op zijn minst schadeloos worden gesteld.

Voorbeeld
,,Wij zijn gedupeerden van Dexia. We kochten een aantal Legio Leasepakketten en een grote aandelenlease in combinatie met een beleggingspot. Drie onafhanklijke adviseurs kwamen tot de conclusie dat dit was wat wij zochten. Het pakket kostte ons maandelijks 1290 euro, om dat te betalen hadden we een tweede hypotheek genomen.. Doel was iets te sparen voor later. Het liep vast. Medio 2003 hebben we een beroep op de hardheidsclausule gedaan. Zoiets als het Dexia Aanbod, maar dan nog slechter. We hadden geen keus. De regeling die Dexia heeft getroffen kost ons drie jaar lang 1029 euro en dan wordt na drie jaar de restschuld kwijtgescholden. We moeten nu elke maand geld opnemen van het restant van onze krediethypotheek die we afgesloten hadden om de aandelenlease te kunnen betalen. Daarop hebben we Dexia gevraagd om een lager maandbedrag.
Reactie : dan beginnen we weer helemaal opnieuw met de aflossingsperiode van
36 maanden.. Inmiddels is er 100.000 euro weg. We hebben, omdat we niet
anders konden, getekend dat we geen rechtsprocedures tegen Dexia beginnen.´

Copyright (c) Haarlems Dagblad/ IJmuider Courant