Woekerpolis schuld van
verzekeraars
'Verzekeraars moeten miljarden gaan
betalen'
ADVIES OMBUDSMAN BIJ
WOEKERPOLISSEN
• door
THEO BESTEMAN en BART MOS
AMSTERDAM - De compensatieregeling van
woekerpolissen loopt uit op een miljardenlast voor verzekeraars. Per
beleggingsverzekering worden alle kosten met terugwerkende kracht afgetopt op
3,5%, terwijl klanten in werkelijkheid vaak 6 tot 10% betaalden. Het verschil
dient gedurende de resterende looptijd terugbetaald te worden aan de
klant.
Deze aanbeveling
van de Ombudsman Financiële Dienstverlening voor dure polissen die klanten
weinig tot nul rendement gaven, kost betrokken verzekeraars €2 miljard. De
werkelijke schade is groter, zegt ombudsman Jan Wolter Wabeke. "Verzekeraars
hebben schuld, maar ik heb de compensatie gematigd omdat adviseurs, de overheid
én de consumenten zelf ook hun verantwoordelijkheid hadden."
Bovendien wachten verzekeraars en
banken wellicht vergelijkbare affaires met collectieve schadeclaims voor
bijvoorbeeld beleggingshypotheken. "Ik verwacht nog tal van individuele
klachten, zaken over diverse beleggingsproducten", zegt de ombudsman.
"Als verzekeraars deze aanbeveling nu
overnemen, kunnen we daar straks op dezelfde wijze mee omgaan."
De voorgestelde €2 miljard compensatie
is de grootste schadepost na consumentenacties in Nederland ooit. Eerder schatte
de researchafdeling van de Rabobank de schade op €1 miljard. Volgens Wabeke kan
de sector de hoogte van de compensatieregeling echter "goed dragen".
Als betrokken verzekeraars de
aanbeveling overnemen, gaat dat de grotere marktpartijen elk honderden miljoenen
kosten en daarnaast ook nog eens tientallen miljoenen aan administratiekosten.
Wabeke beveelt de verzekeraars eveneens aan klanten na de compensatie van hun
verlies eenmalig volledig gratis, zonder aan- en verkoopkosten, te laten
overstappen, bijvoorbeeld naar minder risicovolle beleggingen. Ook dat loopt in
de papieren.
De polisbezitters die het
voorgespiegelde rendement niet kregen, worden niet volledig gecompenseerd.
Wabeke overwoog aan te bevelen alles boven 2,5% aan kosten aan klanten terug te
laten betalen. "Maar niet alleen verzekeraars hebben schuld, de consument, de
overheid en adviseurs net zo goed. Ook de Consumentenbond heeft lang niet
opgelet. Dit percentage is, alles afwegend, redelijk."
Verzekeraars, concludeert Wabeke, zijn
de hoofdschuldigen. "De goeden niet te na gesproken." Zij waren ondanks hun
jarenlange ontkenning "doorgaans niet voldoende transparant". Omdat de directies
van verzekeringsmaatschappijen hierover al 13 jaar lang door de ombudsman en
zijn voorgangers op de vingers zijn getikt, vindt hij de kostencompensatie
daarom noodzakelijk. En omdat de verzekeraar de beleggingspolissen ontwikkelde
"is die voor die tekortkoming verantwoordelijk". De adviseur, juridisch gezien
de hulp van de consument, eveneens: hij liet klanten in het ongewisse over de
kosten, de risicopremie en wat er overbleef om te beleggen.
De klant valt ook het een en ander te verwijten.
Wabeke: "Men koopt een beleggingsverzekering vaak sneller dan een keuken of
auto. Voor die producten maken ze wél uitgebreide vergelijkingen. Wat ze met
deze polis kopen, wat de risico's zijn en die ook te doorgronden, daarvoor heeft
de klant ook na mijn waarschuwingen weinig aandacht gehad."
Bijzonder geprikkeld oordeelt hij over
de overheid. Die maakte beleggingsverzekeringen fiscaal zeer aantrekkelijk. Maar
fiscale regelingen werden vaak al snel weer opgedoekt, terwijl mensen nog voor
tientallen jaren aan de contracten vastzaten.
Na artikelen in deze krant in 2006 over
het oordeel van toezichthouder AFM over 'dure' en 'ondoorzichtige'
beleggingsverzekeringen, werd Wabeke vorig jaar door minister Zalm (Financiën)
gevraagd het geschil op te lossen. Wabeke trof treurige gevallen aan. Een
studiepolis met een bizarre looptijd van 40 jaar voor een studerend kind, bleek
na 15 jaar vanwege de kosten niets op te leveren.
Zijn oordeel heeft betrekking op
beleggingspolissen die dateren van vóór 1 januari 2008. Hoewel verzekeraars en
brancheorganisaties van adviseurs erkennen fouten gemaakt te hebben, en snel een
einde aan de 'woekerpolisaffaire' te willen, hebben alle partijen bemiddeling
door Wabeke voor een collectieve schadeafhandeling lang afgewezen.
De ombudsman zou per polissoort, er
zijn er ruim duizend, een uitspraak moeten doen die verzekeraars categoraal
overnemen. Van de 6,5 miljoen beleggingsverzekeringen in ons land is 85% bij
negen grote maatschappijen afgesloten: Achmea, Aegon, Fortis,
Nationale-Nederlanden, Delta Lloyd, SNS Reaal, Zwitserleven, Goudse en Generali.
Aegon wikkelde eerder al voor €250 miljoen aan compensatie af.
De hamvraag is nu of alle verzekeraars
de aanbeveling overnemen. Wabeke vertrouwt erop. "Ik laat zien dat zij niet als
enige schuld hebben." De meeste verzekeraars blijven erop hameren dat zij altijd
de regels hebben toegepast. "Maar dat waren wel hun eigen, niet algemeen
bindende regels", zegt Wabeke. Veel verzekeraars weigerden jarenlang halsstarrig
de echte kosten per polis te tonen. "Ook nadat de toezichthouder AFM sinds 2002
dit overzicht in de bijsluiter verlangde."
Tot nu toe wezen verzekeraars een
compensatievoorstel met belangenverenigingen als de Stichting Verliespolis van
de hand.
© 1996-2008 Uitgeversmaatschappij De Telegraaf
B.V., Amsterdam. Alle rechten voorbehouden.