Woekerpolis schuld van verzekeraars
 
'Verzekeraars moeten miljarden gaan betalen'
 
ADVIES OMBUDSMAN BIJ WOEKERPOLISSEN
 
 door THEO BESTEMAN en BART MOS
 
AMSTERDAM - De compensatieregeling van woekerpolissen loopt uit op een miljardenlast voor verzekeraars. Per beleggingsverzekering worden alle kosten met terugwerkende kracht afgetopt op 3,5%, terwijl klanten in werkelijkheid vaak 6 tot 10% betaalden. Het verschil dient gedurende de resterende looptijd terugbetaald te worden aan de klant.
        Deze aanbeveling van de Ombudsman Financiële Dienstverlening voor dure polissen die klanten weinig tot nul rendement gaven, kost betrokken verzekeraars €2 miljard. De werkelijke schade is groter, zegt ombudsman Jan Wolter Wabeke. "Verzekeraars hebben schuld, maar ik heb de compensatie gematigd omdat adviseurs, de overheid én de consumenten zelf ook hun verantwoordelijkheid hadden."
       Bovendien wachten verzekeraars en banken wellicht vergelijkbare affaires met collectieve schadeclaims voor bijvoorbeeld beleggingshypotheken. "Ik verwacht nog tal van individuele klachten, zaken over diverse beleggingsproducten", zegt de ombudsman.
       "Als verzekeraars deze aanbeveling nu overnemen, kunnen we daar straks op dezelfde wijze mee omgaan."
       De voorgestelde €2 miljard compensatie is de grootste schadepost na consumentenacties in Nederland ooit. Eerder schatte de researchafdeling van de Rabobank de schade op €1 miljard. Volgens Wabeke kan de sector de hoogte van de compensatieregeling echter "goed dragen".
       Als betrokken verzekeraars de aanbeveling overnemen, gaat dat de grotere marktpartijen elk honderden miljoenen kosten en daarnaast ook nog eens tientallen miljoenen aan administratiekosten. Wabeke beveelt de verzekeraars eveneens aan klanten na de compensatie van hun verlies eenmalig volledig gratis, zonder aan- en verkoopkosten, te laten overstappen, bijvoorbeeld naar minder risicovolle beleggingen. Ook dat loopt in de papieren.
       De polisbezitters die het voorgespiegelde rendement niet kregen, worden niet volledig gecompenseerd. Wabeke overwoog aan te bevelen alles boven 2,5% aan kosten aan klanten terug te laten betalen. "Maar niet alleen verzekeraars hebben schuld, de consument, de overheid en adviseurs net zo goed. Ook de Consumentenbond heeft lang niet opgelet. Dit percentage is, alles afwegend, redelijk."
       Verzekeraars, concludeert Wabeke, zijn de hoofdschuldigen. "De goeden niet te na gesproken." Zij waren ondanks hun jarenlange ontkenning "doorgaans niet voldoende transparant". Omdat de directies van verzekeringsmaatschappijen hierover al 13 jaar lang door de ombudsman en zijn voorgangers op de vingers zijn getikt, vindt hij de kostencompensatie daarom noodzakelijk. En omdat de verzekeraar de beleggingspolissen ontwikkelde "is die voor die tekortkoming verantwoordelijk". De adviseur, juridisch gezien de hulp van de consument, eveneens: hij liet klanten in het ongewisse over de kosten, de risicopremie en wat er overbleef om te beleggen.
 
De klant valt ook het een en ander te verwijten. Wabeke: "Men koopt een beleggingsverzekering vaak sneller dan een keuken of auto. Voor die producten maken ze wél uitgebreide vergelijkingen. Wat ze met deze polis kopen, wat de risico's zijn en die ook te doorgronden, daarvoor heeft de klant ook na mijn waarschuwingen weinig aandacht gehad."
       Bijzonder geprikkeld oordeelt hij over de overheid. Die maakte beleggingsverzekeringen fiscaal zeer aantrekkelijk. Maar fiscale regelingen werden vaak al snel weer opgedoekt, terwijl mensen nog voor tientallen jaren aan de contracten vastzaten.
       Na artikelen in deze krant in 2006 over het oordeel van toezichthouder AFM over 'dure' en 'ondoorzichtige' beleggingsverzekeringen, werd Wabeke vorig jaar door minister Zalm (Financiën) gevraagd het geschil op te lossen. Wabeke trof treurige gevallen aan. Een studiepolis met een bizarre looptijd van 40 jaar voor een studerend kind, bleek na 15 jaar vanwege de kosten niets op te leveren.
       Zijn oordeel heeft betrekking op beleggingspolissen die dateren van vóór 1 januari 2008. Hoewel verzekeraars en brancheorganisaties van adviseurs erkennen fouten gemaakt te hebben, en snel een einde aan de 'woekerpolisaffaire' te willen, hebben alle partijen bemiddeling door Wabeke voor een collectieve schadeafhandeling lang afgewezen.
       De ombudsman zou per polissoort, er zijn er ruim duizend, een uitspraak moeten doen die verzekeraars categoraal overnemen. Van de 6,5 miljoen beleggingsverzekeringen in ons land is 85% bij negen grote maatschappijen afgesloten: Achmea, Aegon, Fortis, Nationale-Nederlanden, Delta Lloyd, SNS Reaal, Zwitserleven, Goudse en Generali. Aegon wikkelde eerder al voor €250 miljoen aan compensatie af.
       De hamvraag is nu of alle verzekeraars de aanbeveling overnemen. Wabeke vertrouwt erop. "Ik laat zien dat zij niet als enige schuld hebben." De meeste verzekeraars blijven erop hameren dat zij altijd de regels hebben toegepast. "Maar dat waren wel hun eigen, niet algemeen bindende regels", zegt Wabeke. Veel verzekeraars weigerden jarenlang halsstarrig de echte kosten per polis te tonen. "Ook nadat de toezichthouder AFM sinds 2002 dit overzicht in de bijsluiter verlangde."
       Tot nu toe wezen verzekeraars een compensatievoorstel met belangenverenigingen als de Stichting Verliespolis van de hand.
 
© 1996-2008 Uitgeversmaatschappij De Telegraaf B.V., Amsterdam. Alle rechten voorbehouden.