Dexia als slachtoffer
Voor de Staat komt
miljardenclaim in zicht
DE WET OP HET CONSUMENTENKREDIET is van toepassing
op aandelenleaseproducten. Naar nu blijkt, concluderen ook de geheime
Beslismodules Aandelenlease dit in de laatste versie van december 2005. Daarmee
handhaaft deze laatste versie een hoofdpunt van de vorige versie van dit
document, die afgelopen week via deze krant uitlekte. De documenten vormen een
advies van een landelijke werkgroep van gespecialiseerde rechters aan de andere
rechters in het land. Hun bedoeling is hiermee de rechtseenheid en
rechtszekerheid in de aandelenlease-affaire te bevorderen.
Rechters spreken alleen recht via hun vonnissen.
Andere documentatie die de rechterlijke macht produceert, is juridisch van
generlei waarde. Rechtsstatelijk gezien moet dat vooral zo blijven.
Maar in
politiek en maatschappelijk opzicht zijn de Beslismodules belangwekkend. Hun
inhoud wordt bekend in het vacuüm dat is ontstaan doordat het gros van de
leaseprocedures is bevroren tijdens het mogelijk algemeen verbindend verklaren
van de Duisenberg-schikking.
Waar vonnissen schaars zijn, wint
pre-jurisprudentie aan belang als referentiekader, niet alleen voor
niet-juristen.
Het is ook nogal wat, wat de werkgroep aan gebreken
in de aandelenleasecontracten aanwijst. Allemaal huurkoop, terwijl veel
contracten niet aan de vereisten daarvoor voldoen. Het product valt onder de Wet
op het consumentenkrediet (Wck), terwijl marktleider Dexia alles zonder
Wck-vergunning verkocht. Dexia was ook niet de enige zonder zo'n vergunning.
Tussenpersonen werkten alleen in het belang van de aanbieders, niet van hun
klanten. De bijzondere zorgplicht van banken en de Nadere Regeling 1999 zijn van
toepassing, terwijl Dexia dat ontkent en die eisen niet nakwam.
De rechters maken duidelijk dat gerede twijfel over
leasecontracten niet beperkt is tot enkele onverzoenlijke klanten. Bij een
product met zo veel gebreken is niet vol te houden dat de kopers alleen
slachtoffer zijn van hun hebzucht. Maar met zo veel gebreken kan de
schuldvraag niet beperkt blijven tot Dexia en zijn klanten. Want hoe kon de
verkoop van deze gebreken aan driekwart miljoen mensen de overheid en
toezichthouders PVK, DNB en AFM passeren?
Lease-aanbieder Fortis betrekt de rol van minister
Zalm (Financiën) inmiddels in rechtszaken. Dexia volgt dit met argusogen. Zalm
zei in 1999 dat lease niet onder de Wck viel. In 2001 zei Zalm dat dit wel het
geval was. Waarom kon Dexia dan nog tot in 2003 zonder Wck-vergunning werken?
Bronnen in politiek Den Haag houden inmiddels rekening met het scenario dat
Dexia als slachtoffer van een falende overheid en falend toezicht schade op de
Staat verhaalt.
VASCO VAN DER BOON
Copyright (c) 2006 Het Financieele
Dagblad