'Foute bedrijven aan de schandpaal'

Door Walter Devenijns

Algemeen Dagblad 8 april 2004

Kamerlid Heemskerk wil meer macht voor beurswaakhond

Kamerlid Frank Heemskerk is op oorlogspad. Het PvdAlid vindt dat de beurswaakhond AFM zeer hoge boetes, met naam en toenaam, moet uitdelen aan ' foute' bankiers of verzekeraars. Nu straft de toezichthouder nog anoniem, maar dat kan echt niet meer.

Den Haag -Het is te gek voor woorden, zo constateert Heemskerk. Als er sprake is van misleiding bij de verkoop van de ondertussen beruchte aandelenleaseproducten, deelt de beurswaakhond anoniem boetes uit. Hoe hoog de straf is en wie wordt gestraft, maakt AFM niet bekend. Als de effectenklachtencommissie DSI een boete uitdeelt, gebeurt precies hetzelfde. Wie het oordeel naleest, ziet ' verzekeraar x' staan die straf krijgt wegens de verkoop van ' product y'. Alleen de klagers weten wie bedoeld wordt. Die door de wet afgedwongen geheimzinnigheid moet de prullenbak in, vindt Heemskerk die bij de Tweede Kamer een voorstel heeft ingediend om AFM meer mogelijkheden te geven. Hij vindt dat de namen van de veroordeelde bedrijven openbaar gemaakt moeten worden door AFM. Iedereen kan dan zien wie straf krijgt. Weet meteen iedere consument dat je bij die bank of verzekeraar dat product niet moet kopen, zo meent hij.

Waarom zouden malafide bedrijven of bestuurders anders behandeld moeten worden dan gewone criminelen? Die zijn toch ook met naam en toenaam bekend. Het kamerlid vindt ook dat bestuurders van foute bedrijven persoonlijk gestraft mogen worden. Heemskerk: "Heeft de bestuurder zijn naam onder een fout contract gezet, dan mag die persoonlijk ook aan de schandpaal." Hoge boetes uitdelen is natuurlijk vanzelfsprekend. "Die moeten stevig zijn. Als er aan een product fors is verdiend, moeten er ook hoge boetes worden uitgedeeld. De straf moet in verhouding staan tot de opbrengst. Bij Amerikaanse salarissen, horen ook Amerikaanse straffen."

Het zijn harde uitspraken van een kamerlid dat nog maar enkele jaren in het parlement rondloopt. In 2002, tijdens de monsterzege van de PvdA, stapt Heemskerk voor het eerst de Tweede Kamer binnen. Daarvoor was hij werkzaam als bankier bij ABN Amro, dus de financiële wereld kent de 34-jarige als geen ander. Logisch ook, dat Heemskerk met een dergelijke achtergrond zich in de kamer bezighoudt met de financiële wereld. Hij en zijn mede-PvdAkamerlid Crone kwamen met het idee om een bemiddelingscommissie op te richten die de 'oorlog' tussen de honderdduizenden aandelenleasebeleggers en de bankiers moet beslechten. Want de hoge schulden die zijn ontstaan na het beleggen met geleend geld, zijn een maatschappelijk probleem geworden: "Één op 16 Nederlanders heeft een contract getekend. In iedere straat woont wel een leasebelegger." Minister Zalm nam het idee over en sindsdien werkt de commissie onder leiding van oud-Ombudsman Marten Oosting aan een schikking.

Heemskerk zal er ' niet rouwig om zijn als Oosting bij een oplossing heel veel advocaten werkeloos maakt.' Het kamerlid schat dat er inmiddels duizenden juridische procedures zijn opgestart, waarbij stichtingen, Consumentenbond, VEB en de kleine beleggers de verkopers Fortis, Dexia of Aegon voor de rechter of een klachtencommissie slepen. Daarnaast dagvaarden de financiers op hun beurt weer de ' wanbetalers'. Tijd voor een oplossing, vindt Heemskerk. Als Nederland zo doorgaat loopt de toch al overbelaste rechtspraak vast en gaan gewone burgers er financieel en emotioneel aan onderdoor.

Of Oostings poging succesvol wordt, is afwachten, zo denkt hij. "Ik hoop dat de klagers en de banken inzien, dat er heel redelijke uitspraken zijn gedaan door de DSI, AFM en de rechter. Die uitspraken bieden een houvast. Moeilijk is wel dat het om heel veel geld gaat, zo'n 6 miljard euro. Dan heb je er een belang bij om knetter-, knetterhard tot het gaatje te onderhandelen. Dan duurt het geheel nog jaren, maar ja, de bankreputaties staan ook onder druk."

Frank Heemskerk wil AFM meer bevoegdheden geven. Niet alleen moeten de boetes omhoog, maar moeten ook de namen van 'foute' bankiers bekend worden gemaakt na een veroordeling.