Ook Fortis veroordeeld in aandelenleasezaak

VERGOEDINGEN BLIJVEN TOCH UIT

De Telegraaf 9 augustus 2007

Van een onzer verslaggevers

AMSTERDAM - Na Dexia en Aegon is nu ook Fortis veroordeeld in een collectieve aandelenlease-procedure. Fortis-dochter Groeivermogen had gedupeerden onvoldoende geïnformeerd over de risico's van de polissen en had bovendien geen vergunning, zo bepaalde de rechtbank in Utrecht. Desondanks worden er vrijwel geen schadevergoedingen toegekend. "Een Pyrrhusoverwinning," zegt de advocaat van de gedupeerden.
        De collectieve zaak was aangespannen door de Vereniging Consument & Geldzaken. In totaal kan de uitspraak gevolgen hebben voor 85.000 contracten, waarbij sinds de jaren '90 €425 miljoen is ingelegd. Een deel daarvan is overigens waarschijnlijk verjaard.
       De rechtbank was zeer zuinig met het concreet toekennen van vergoedingen. Slechts in één geval vond die plaats. Aan de collectieve rechtszaak deden ook dertien individuele eisers mee. De 'gelukkige' ontvangt 75% van de geleden schade terug, omdat hij een onervaren belegger was. Een ervaren belegger zou 50% hebben gekregen, maar dat kwam er niet van. Bij de andere twaalf gedupeerden had de onvolledige informatie namelijk niet direct de schade veroorzaakt, vond de rechter.
       "Een denkfout van de rechter", reageert Jeroen Wendelgelst, advocaat voor Consument & Geldzaken. "Wij vinden dat de schade betaald moet worden, omdat dit product ondeugdelijk is. De kans op enig rendement is zeer klein bij deze producten. Zelfs bij een lichte stijging van de koersen verlies je nog geld. Als Fortis dat duidelijk had verteld, waren de gedupeerden nooit in deze polissen gestapt."
       De rechter oordeelde inderdaad dat Fortis in dat opzicht zijn cliënten slecht had voorgelicht. Daarmee kwam bank zijn wettelijk zorgplicht niet na. Maar het verlies van de meeste beleggers ontstond, doordat in 2001 de koersen sterk daalden. En Fortis was wél duidelijk geweest over het risico van een verlies bij dalende koersen. Dat risico hadden de beleggers dus kunnen voorzien, zegt de rechter. "Volstrekt in tegenspraak met vele andere rechterlijke uitspraken, onder meer in de zaak tegen Dexia", zegt Wendelgelst.
       Ook aan het ontbreken van de vergunning verbond de rechter geen consequenties. Fortis had die op grond van de Wet op het Consumentenkrediet wel moeten hebben, maar dat kan alleen tot strafrechtelijke vervolging leiden, oordeelde de rechter, niet tot nietigverklaring van het contract. "Daarmee wordt de vergunningplicht een papieren tijger", zegt Wendelgelst. "Bij strafrechtelijke procedures worden alleen boetes opgelegd, nooit celstraffen. De boetes staan in geen verhouding tot de winsten." Bij nietigverklaring had alle schade vergoed moeten worden.

Ondanks het gebrek aan geld voor de individuele klagers, is Consument & Geldzaken niet ontevreden. De Consumentenbond noemt de uitspraak zelfs 'gunstig'. De algemene constatering van de rechter dat Fortis onvoldoende informatie gaf, kan namelijk wél precedentwerking hebben bij toekomstige rechtszaken, zegt ook Wendelgelst. De zuinigheid waarmee de rechtbank Utrecht de vergoeding toekent aan individuele gevallen, hoeft bij andere rechtbanken niet gevolgd te worden. Voor de klagers die nu in Utrecht niets kregen, denkt Wendelgelst in beroep een goede kans te maken.
Advocaat Hendrik-Jan Bos, gespecialiseerd in effectenleasezaken, noemt de uitspraak "van groot belang." Bos: "Omdat Fortis, naast Dexia en Aegon, tot nu toe buiten schot is gebleven." De reden daarvoor is onder andere dat de bedragen die gedupeerden kwijtgeraakt waren, veel kleiner waren dan bij Dexia: gemiddeld zo'n E5000. Bovendien zit vrijwel niemand met een restschuld. "Fortis zal deze uitspraak daarom ongetwijfeld aanvechten", denkt Bos.
Fortis bestudeert het vonnis nog en kan nog niet reageren. "We zijn wel blij dat we de beschuldiging van misleiding van tafel is", zegt de woordvoerder. Dat had Consument & Geldzaken betoogd, maar voor de vergoeding maakt het volgens Wendelgelst weinig uit. De uitspraak had betrekking op vier polissen: Groeivermogen, BeursVersneller, VermogensVersneller en KoersWinst. De rechter vond de risico's van twee andere contracten, MillenniumVersneller en JubileumClicker, wel duidelijk.