De DSB Bank van Dirk Scheringa groeide hard de
afgelopen jaren, maar krijgt veel kritiek op de werkwijze.
De praktijken van 'De Snelle Belofte
Bank'
DSB Bank werd meerdere keren door de rechter
veroordeeld omdat het zijn klanten slecht informeerde over de risico's van zijn
producten. Topman Dirk Scheringa nuanceert.
Door onze redacteuren
PIET DEPUYDT en MELLE
GARSCHAGEN
HAARLEM, 11 APRIL. Haast bezeten duikt Maarten
Meijer in zijn archiefkast en bladert door ordners vol krantenknipsels,
advertenties, foto's en vonnissen. De advocaat is op zoek naar voorbeelden van
cliënten die gedupeerd zijn door de Dirk Scheringa Beheer Bank. Boven zijn
bureau hangt een spotprent waarop Scheringa wappert met leencontracten die in
chocoladeletters eenvoud en een scherpe prijs bieden.
Die is zo treffend,
zegt Meijer, die al twee jaar in de rechtszaal een strijd voert tegen de
Wognumse bankgroep. „Het is echt 'De Snelle Belofte Bank', een fantastisch
uitgekiende formule. Je wordt gelokt door een lage rente, je gaat op gesprek, je
tekent een contract en binnen een half uur sta je weer buiten", zegt
Meijer.
Het is een veelgehoorde klacht over de werkwijze van de DSB Bank. Uit
de dossiers van Meijer, maar ook uit jurisprudentie komt naar voren dat de bank
vaak op dezelfde manier te werk gaat.
Een klant wil een lening - consumptief
krediet - afsluiten, zeg 23.000 euro voor een nieuwe auto, en stapt binnen bij
een financieel adviseur van een van de vele (er zijn er ruim honderd)
DSB-dochters en merknamen. De jaarrente bedraagt 6,4 procent rente en de
looptijd van de lening is 4 jaar.
De adviseur vertelt dat bij de lening
een verzekering voor arbeidsongeschiktheid of overlijdensrisico afgesloten dient
te worden. Stel dat de verzekeringskosten 3.396 euro bedragen. De klant moet dit
niet in maandelijkse termijnen betalen, zoals gebruikelijk, maar in een keer.
Het verzekeringsbedrag wordt in feite opgeteld bij de lening en daar wordt dus
ook rente over betaald.
De adviseur is blij, want hij krijgt een commissie op
de verkoop van de verzekeringspolis. En op het extra te lenen bedrag rekent hij
een hogere rente aan. De klant heeft dat niet in de gaten. Die is blij dat hij
verzekerd is en wil daarvoor best een paar tientjes meer per maand
betalen.
Soms gaat de financieel adviseur van Becam, Frisia, de Robbesand
Voorschotbank of een andere bv van DSB nog verder. De klant kan nog 10.000 euro
bijlenen en dit geld beleggen in een product van DSB Bank als het Hollands
Welvaren Select. Dit fonds koopt aandelen ING,
Aegon, Getronics of Ahold. Als de aandelen in waarde
stijgen over de looptijd, kan een deel van de lening afgelost worden met de
belegging. „De adviseurs van DSB houden klanten voor dat ze zo een deel of zelfs
hun totale lening kunnen afbetalen", zegt Meijer. „Haast gratis lenen dus. Maar
er wordt nauwelijks gewezen op de risico’s van beleggen, terwijl DSB Bank juist
mikt op klanten die niet hoog zijn opgeleid.”
Meerdere keren heeft de
rechtbank geoordeeld dat adviseurs van DSB-dochters inderdaad hun klanten niet
goed hebben geďnformeerd over de risico’s van dergelijke financiële
producten.
De adviseurs van DSB hadden, zo oordeelde de rechtbank in Alkmaar
in 2007, “uitdrukkelijk en in niet mis te verstane bewoordingen” moeten
waarschuwen dat het goed mogelijk is dat de beurskoersen van de bedrijven waarin
is belegd, niet stijgen.
In dit specifieke geval stegen de koersen van de
aandelen niet en zat de klant aan het eind van de looptijd met een fikse
restschuld opgezadeld.
Die kon hij bij DSB afbetalen door een nieuwe
lening af te sluiten.
In een later vonnis van februari 2008 besliste de
rechtbank van Alkmaar dat DSB haar “precontractuele zorgplicht heeft
geschonden” en „daarmee onrechtmatig heeft gehandeld". Ook hier ging het
over een lening die me het beleggingsproduct HollandsWelvaren Select werd
aangeboden. DSB ging niet in hoger beroep.
De man achter de financiële groep
Dick Scheringa, relativeert de voordelingen.
„Die zijn minimaal. We hebben
meer zaken gewonnen dan verloren", reageert de
58-jarige ondernemer. Het
hoofdkantoor van zijn bedrijf is een complex van drie panden. Het
middelste gebouw heeft iets weg van een kathedraal - volgens Scheringa
gebouwd op antroposofilische principes - vol bogen en loden glasramen. Zelf
werkt hij in een langwerpige ruimte met een groot driehoekig raam dat
uitkijkt over Wognum, een klein dorpje midden in de polders en velden van
Noord-Holland.
Niet alleen de rechtbank, ook de klachtencommissie DSI, de
Dutch Secunty Institute, heeft sinds 2005 een aantal uitspraken gedaan over
klachten tegen DSB of filialen van de groep. Scheringa ontkent dat niet
„Natuurlijk krijgen wij klachten en soms zijn die terecht. Waar gehakt wordt,
vallen spaanders. Met een marktaandeel van 20 procent is het niet onevenredig
dat een vijfde van de klachten ons betreft.
De DSB-topman praat met rustige,
ingetogen, haast stille stem. In zijn kantoorvertrek wordt hij omringd door
schilderijen van surrealisten, vaantjes van voetbalclub AZ en beschilderde
melkbussen -zijn vader was kaasmaker.
Dirk Scheringa wil graag kalmte en
zorgvuldigheid uitstralen, maar critici noemen hem aalglad. Hij durft zelfs niet
te speculeren dat AZ kampioen wordt. „Er zijn nog zes finales te
spelen."
Vorige maand werd bekend dat de financiële toezichthouder AFM de
dienstverlening van DSB Bank onder de loep neemt. Volgens de AFM zijn er de
afgelopen jaren „relatief veel signalen en klachten" binnengekomen over de
diensten en producten van de bank. De toezichthouder gaf een persbericht uit
waarin onomwonden werd gesteld dat er al enige tijd een onderzoek loopt tegen de
bankgroep.
Ook dat wimpelt Scheringa af. „Dat wij worden onderzocht, laat
zien dat wij als volwassen worden beschouwd, we tellen mee." Zelf ziet hij het
heel pragmatisch. „De AFM zegt: ga maar op de snelweg rijden en achteraf
vertellen we of je te hard reed. En dan gaan we samen praten over wat nu wel of
niet mag."
De snelle opgang van DSB Bank, vooral in de jaren negentig, en de
scherpe concurrentie in de markt voor persoonlijke leningen hebben ervoor
gezorgd dat de bank al gauw over vele tongen ging. De groep profileerde zich met
een bijzonder agressieve marketing. In 2001 kwam dochterbedrijf Frisia
voor
de rechtbank omwille van een reclamecampagne met de belofte snel geld te
verdienen. Ze kreeg daarvoor een boete. Maar DSB ging verder op zijn elan. Het
aantal anonieme, vaak onverbloemde klachten dat sindsdien op het internet de
rond doet over de bank is groot. Scheringa: „In de tijd dat de
beurs elke dag
omhoog ging stonden consumenten te dringen om beleggingsproducten bij ons te
kopen." Maar hij geeft toe: „Nu is het onverantwoord om dat soort producten aan
te bieden." Er is volgens hem ook geen vraag meer naar. „Wij bieden al een jaar,
sinds het gerommel op de beurs, geen beleggingshypotheken meer aan en Hollands
Welvaren Select is al jaren geleden afgeschaft."
Dat leningen bij voorkeur
met verzekeringen worden verkocht -Scheringa spreekt hier over cross selling,
niet over koppelverkoop -is nog steeds het geval. Maar: „Dat gebeurt in 15
procent van alle verstrekte leningen. Het staat mensen vrij om een verzekering
bij een ander te kiezen." De selfmade entrepreneur benadrukt dat de leningen die
DSB-groep aanbiedt, winstgevend zijn. Al erkent hij dat de concurrentie de markt
onder druk zet: „De marges op leningen zijn beperkt."
Last heeft hij daar
niet van, zegt hij. „Ik ben net als Albert Heijn, ik pak liever centen op veel
klanten dan veel geld op een beperkt clientčle." DSB-groep telt nu ruim 2.000
werknemers en boekte in
2007 55,1 miljoen euro nettowinst op een eigen
vermogen van 197,4 miljoen. Binnenkort maakt het financiële concern de cijfers
over 2008 bekend. Scheringa: „We schrijven zwarte cijfers en
hebben
totaal geen last van de kredietcrisis".
(C) 2009 NRC
Handelsblad.