Analyse
Banken zijn lease-ellende meer dan zat
Merijn Rengers

Het hoge woord bij De Nederlandsche Bank (DNB) is eruit: de financiële sector wil de term aandelenlease zo snel mogelijk uit de krantenkoppen hebben. De toezichthouder is de aanhoudende negatieve publiciteit over banken en verzekeraars zat, en wil af van de talloze procedures van kleine beleggers die zich opgelicht voelen . DNB zegt dit niet met zoveel woorden, want dat wordt aan het Frederiksplein in Amsterdam niet stijlvol geacht. Maar het aanstellen van de oud-bankpresident Wim Duisenberg spreekt boekdelen: haast is geboden, en de sector accepteert geen halve oplossingen. De doorgaans op de achtergrond opererende DNB passeert met zijn ingrijpen ook een andere financiële toezichthouder, de Autoriteit Financiële Markten.

Deze AFM, geleid door Arthur Docters van Leeuwen, is niet ongeschonden uit de aandelenlease-affaire gekomen. De AFM liet verontrustende signalen passeren, waarschuwde laat en in anonieme vorm tegen aandelenlease en kon als gevolg van tekortschietende regels uiteindelijk niet veel meer doen dan de Belgische bank Dexia een kleine boete opleggen, die de Belgen lachend betaalden.

Als Duisenberg en Dexia klaar zijn, komt Aegon aan de beurt

Nu moet Wim Duisenberg, een toonbeeld van financiële stabiliteit en keurigheid, om de tafel met Dirk Bruneel, de straatvechter die door het Belgische Dexia naar Nederland is gestuurd om de verliezen bij het Hollandse avontuur tot een minimum te beperken.

Ook Duisenberg zal zich niet prettig voelen bij de geur van ranzigheid die rond aandelenlease hangt. Die loopt van sjoemelende verkopers, analfabete en zwakbegaafde klanten, agressieve reclameuitingen en telefoonteams die aandelen verkochten, naar banken en verzekeraars die hun administraties nauwelijks op orde hadden. De affaire is dus allerminst reclame voor de sector.

Vooral bij grote banken en verzekeraars die geen leaseproducten hebben verkocht, groeide de onvrede over de gang van zaken. Bedrijven als ABN Amro, Postbank en Rabobank worden aangekeken op het debacle rond aandelenlease, zonder zelf ooit hierbij betrokken te zijn geweest. Blij kunnen deze instellingen niet zijn met de procederende collega's bij Dexia en de Haagse verzekeraar Aegon.

Vooral deze laatste partij heeft een veel grotere rol gespeeld in de aandelenlease-problematiek dan tot nu toe in de publiciteit naar voren is gekomen. Zo saboteerde Aegon een eerdere bemiddelingspoging onder leiding van oud-ombudsman Marten Oosting.

Aegon weigerde in juni vorig jaar mee te betalen aan een regeling tussen Dexia en zijn klanten. Dexia, dat toen nog met de Haagse verzekeraar in gevecht was over de aankoop van Bank Labouchere en leasedochter LegioLease, had dat als eis op tafel gelegd in de onderhandelingen.

Nu de procedure tussen Aegon en Dexia is geschikt en er extra geld beschikbaar is om de bemiddelingspoging te bevorderen, is de weg vrij voor een zwaargewicht als Duisenberg. De kans op mislukking, nog levensgroot aanwezig toen Oosting zijn bemiddelingspoging deed, is inmiddels veel geringer.

Bij Aegon ligt de sleutel voor de werkelijke eindafrekening met het grootste hoofdpijndossier in de financiële sector van de afgelopen jaren. Ook Aegon heeft op grote schaal leaseproducten verkocht. Boze beleggers en gealarmeerde advocaten lopen inmiddels warm voor een serie procedures tegen de Haagse verzekeraar. Zij hebben gezien dat massaal verzet, in én buiten de rechtszaal, effect kan hebben.

Aegon heeft dit onheil tot nu toe buiten de deur weten te houden door minnelijke afbetalingsregelingen te treffen, rechtszaken te schikken of te vertragen en naar Dexia te wijzen als de hoofdverantwoordelijke voor de leaseproblematiek.

Nog even zal alle aandacht gericht zijn op Duisenberg en Dexia. Maar zodra de Belgen hun zo gewenste aftocht kunnen beginnen en Duisenberg het gedeukte imago van de sector iets heeft opgepoetst, ligt de bal van de leaseproblematiek weer waar het begonnen is: bij verzekeraar Aegon, die medio jaren negentig rijk hoopte te worden door de kleine man aan het beleggen te krijgen.