AFM: verkopers effectenlease op alle punten in de fout

Publicatiedatum: 26/6/2003

van onze redacteur

DEN HAAG - Aanbieders van effectenleaseproducten zijn op vele terreinen in de fout gegaan bij het aanbieden, onderhouden, afhandelen en administratief vastleggen van aandelenleasecontracten.

Dat blijkt uit een presentatie over deze problematiek die de Autoriteit Financiële Markten (AFM) vorige week hield voor Tweede-Kamerleden. De conclusies van de AFM zijn in het bezit van deze krant.

Opvallend is dat de AFM in de hele keten van de verkoop van aandelenleaseproducten is gestuit op overtredingen op het terrein van de zorgplicht. Bij de promotie en acquisitie was er sprake van misleidende reclame en het zonder toestemming benaderen van klanten. Bij het aangaan van relaties zijn vaak geen profielen van klanten opgesteld. Rechten en plichten van klanten staan onduidelijk in overeenkomsten. Klanten zouden niet tegen de juiste prijs zijn afgerekend. Ze zijn onvoldoende gerapporteerd over posities. Ook is er onvoldoende gecontroleerd op de draagkracht van klanten. Administraties en interne controles bij aanbieders van de producten blijken gebrekkig of helemaal niet aanwezig.

Een woordvoerder van de AFM zegt dat het gaat om 'algemene bevindingen' over de branche als geheel 'uit verschillende onderzoeken'. Niet alle aanbieders gingen op al deze punten in de fout. Mogelijk volgen hierop boetes en publieke terechtwijzingen, zei minister Zalm van financiën gisteravond in een kamerdebat over het onderwerp.

Het oordeel van de AFM kan een steun in de rug zijn voor beleggers die gecompenseerd willen worden voor verliezen die ze hebben geleden bij deze voorheen zeer populaire vorm van beleggen met geleend geld.

Zalm spant zich in om de geschillen tussen aanbieders en beleggers op te lossen. De ingreep van Zalm is opvallend omdat zijn voorganger Hoogervorst en de VVD en het CDA zeer terughoudend waren over inmenging in het conflict. Hij gaf de Tweede Kamer gisteravond toelichting op zijn vergaande voorstellen.

Minister Zalm van financiën neemt de oproep over van PvdA-kamerlid Heemskerk om een comité van wijzen in te stellen. Dit comité zal na het voeren van een tiental proefprocessen door de klachtencommissie voor beleggers proberen de vonnissen geldend te maken voor de overige lopende geschillen. Het gaat alleen bij aanbieder Dexia om zeker 100.000 klagers.

Zalm heeft in de Tweede Kamer toegezegd dat de geheime rapporten van de Autoriteit Financiële Markten ter beschikking worden gesteld aan het comité. Zalm: 'Ik zal hiervoor de grenzen van de wet aftasten, want het is voor een goed doel.' De stichting die teleurgestelde beleggers bijstaat, staat positief tegenover de voornemens van Zalm.

De grootste aanbieder Dexia wil alleen nieuw overleg als de dagvaarding van de stichting wordt ingetrokken. Een woordvoerder van de stichting zegt dat daar nog geen besluit over is genomen. 'We kunnen doorgaan met procederen en tegelijk de resultaten van het plan van Zalm afwachten.'

Vooralsnog is onduidelijk of mensen die al zijn ingegaan op het Dexia -aanbod nog kunnen profiteren van het oordeel van het comité van wijzen. Dexia zegt mensen aan hun contracten te houden. Inspanningen van Zalm om incasso's stil te zetten hebben niets opgeleverd, zo zei hij gisteren. Vorige week ontvouwde Zalm in hoofdlijnen zijn plan voor een vereenvoudigde afhandeling van het grote aantal geschillen. Afgelopen maandag heeft hij hierover overleg gevoerd met het Dutch Securities Institute (DSI), dat waakt over de integriteit van de effectenbranche.

Zalm vindt het primair de verantwoordelijkheid van banken en beleggers om hun geschillen op te lossen. De minister vindt echter dat 'de omvang van het aantal geschillen om bijzondere aandacht vraagt'. Zalm wil in aanvulling op de voorstellen van aanbieders van producten als Aegon en Dexia een soepele afhandeling van geschillen bevorderden. Hij wil voorkomen dat mensen die grote problemen hebben als gevolg van de aandelenleaseproducten lang in onzekerheid verkeren over hun positie. Zalm: 'Betrokkenen moeten niet nog een keer door advocaten uit de zak worden geklopt.'

De klachtencommissie van het Dutch Securities Institute (DSI) gaat op aandringen van Zalm een tiental representatieve proefprocessen voeren. Deze uitspraken moeten dienen als 'vertrekpunt' voor de afhandeling van alle resterende geschillen. Omdat de overheid de vonnissen niet bindend kan opleggen voor alle geschillen is medewerking van alle partijen noodzakelijk. Zalm stelt een zogeheten Commissie Geschillen Aandelenlease (CGA) in die tot taak krijgt de medewerking te bevorderen van de twee partijen: de banken en de klagende beleggers.

Zalm zal aandringen op samenwerking 'gegeven de omvang van de problematiek' en de 'maatschappelijke verantwoordelijkheid' die op de betrokken partijen rust om een oplossing te vinden.

Copyright (c) 2003 Het Financieele Dagblad