Publicatiedatum:
26/6/2003
van onze redacteur
DEN HAAG - Aanbieders van
effectenleaseproducten zijn op vele terreinen in de fout gegaan bij het
aanbieden, onderhouden, afhandelen en administratief vastleggen van
aandelenleasecontracten.
Dat blijkt uit een presentatie over deze
problematiek die de Autoriteit Financiële Markten (AFM) vorige week hield voor
Tweede-Kamerleden. De conclusies van de AFM zijn in het bezit van deze
krant.
Opvallend is dat de AFM in de hele keten van de verkoop van
aandelenleaseproducten is gestuit op overtredingen op het terrein van de
zorgplicht. Bij de promotie en acquisitie was er sprake van misleidende reclame
en het zonder toestemming benaderen van klanten. Bij het aangaan van relaties
zijn vaak geen profielen van klanten opgesteld. Rechten en plichten van klanten
staan onduidelijk in overeenkomsten. Klanten zouden niet tegen de juiste prijs
zijn afgerekend. Ze zijn onvoldoende gerapporteerd over posities. Ook is er
onvoldoende gecontroleerd op de draagkracht van klanten. Administraties en
interne controles bij aanbieders van de producten blijken gebrekkig of helemaal
niet aanwezig.
Een woordvoerder van de AFM zegt dat het gaat om 'algemene
bevindingen' over de branche als geheel 'uit verschillende onderzoeken'. Niet
alle aanbieders gingen op al deze punten in de fout. Mogelijk volgen hierop
boetes en publieke terechtwijzingen, zei minister Zalm van financiën gisteravond
in een kamerdebat over het onderwerp.
Het oordeel van de AFM kan een
steun in de rug zijn voor beleggers die gecompenseerd willen worden voor
verliezen die ze hebben geleden bij deze voorheen zeer populaire vorm van
beleggen met geleend geld.
Zalm spant zich in om de geschillen tussen
aanbieders en beleggers op te lossen. De ingreep van Zalm is opvallend omdat
zijn voorganger Hoogervorst en de VVD en het CDA zeer terughoudend waren over
inmenging in het conflict. Hij gaf de Tweede Kamer gisteravond toelichting op
zijn vergaande voorstellen.
Minister Zalm van financiën neemt de oproep
over van PvdA-kamerlid Heemskerk om een comité van wijzen in te stellen. Dit
comité zal na het voeren van een tiental proefprocessen door de
klachtencommissie voor beleggers proberen de vonnissen geldend te maken voor de
overige lopende geschillen. Het gaat alleen bij aanbieder Dexia om zeker 100.000
klagers.
Zalm heeft in de Tweede Kamer toegezegd dat de geheime rapporten
van de Autoriteit Financiële Markten ter beschikking worden gesteld aan het
comité. Zalm: 'Ik zal hiervoor de grenzen van de wet aftasten, want het is voor
een goed doel.' De stichting die teleurgestelde beleggers bijstaat, staat
positief tegenover de voornemens van Zalm.
De grootste aanbieder Dexia
wil alleen nieuw overleg als de dagvaarding van de stichting wordt ingetrokken.
Een woordvoerder van de stichting zegt dat daar nog geen besluit over is
genomen. 'We kunnen doorgaan met procederen en tegelijk de resultaten van het
plan van Zalm afwachten.'
Vooralsnog is onduidelijk of mensen die al zijn
ingegaan op het Dexia -aanbod nog kunnen profiteren van het oordeel van het
comité van wijzen. Dexia zegt mensen aan hun contracten te houden. Inspanningen
van Zalm om incasso's stil te zetten hebben niets opgeleverd, zo zei hij
gisteren. Vorige week ontvouwde Zalm in hoofdlijnen zijn plan voor een
vereenvoudigde afhandeling van het grote aantal geschillen. Afgelopen maandag
heeft hij hierover overleg gevoerd met het Dutch Securities Institute (DSI), dat
waakt over de integriteit van de effectenbranche.
Zalm vindt het primair
de verantwoordelijkheid van banken en beleggers om hun geschillen op te lossen.
De minister vindt echter dat 'de omvang van het aantal geschillen om bijzondere
aandacht vraagt'. Zalm wil in aanvulling op de voorstellen van aanbieders van
producten als Aegon en Dexia een soepele afhandeling van geschillen bevorderden.
Hij wil voorkomen dat mensen die grote problemen hebben als gevolg van de
aandelenleaseproducten lang in onzekerheid verkeren over hun positie. Zalm:
'Betrokkenen moeten niet nog een keer door advocaten uit de zak worden
geklopt.'
De klachtencommissie van het Dutch Securities Institute (DSI)
gaat op aandringen van Zalm een tiental representatieve proefprocessen voeren.
Deze uitspraken moeten dienen als 'vertrekpunt' voor de afhandeling van alle
resterende geschillen. Omdat de overheid de vonnissen niet bindend kan opleggen
voor alle geschillen is medewerking van alle partijen noodzakelijk. Zalm stelt
een zogeheten Commissie Geschillen Aandelenlease (CGA) in die tot taak krijgt de
medewerking te bevorderen van de twee partijen: de banken en de klagende
beleggers.
Zalm zal aandringen op samenwerking 'gegeven de omvang van de
problematiek' en de 'maatschappelijke verantwoordelijkheid' die op de betrokken
partijen rust om een oplossing te vinden.
Copyright (c) 2003 Het
Financieele Dagblad