door Piet » di 13 okt 2009 11:25
Alle kranten staan vandaag vol met het DSB debacle.
Hieronder de artikelen die in de Telegraaf staan.
’Scheringa plukken’
Aansprakelijk na te laat inleveren van jaarstukken
Van onze financiële redactie
AMSTERDAM, dinsdag
Dirk Scheringa kan persoonlijk aansprakelijk gesteld worden door schuldeisers voor het omvallen van zijn DSB Bank in verband met het plegen van een economisch delict.
Voor de onderdelen DSB Bank, Beheer en DSB Leven zijn de jaarcijfers over 2007 te laat gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. Dit maakt de topman Scheringa en financieel directeur Hans van Goor met hun privévermogen aansprakelijk voor vorderingen op DSB, wanneer het komt tot een faillissement. De curator bekijkt dan of er sprake is van wanbeleid. Als jaargegevens te laat worden ingeleverd, is dat een economisch delict.
Bij de twee DSB-bazen lijkt wel wat te halen. In Quote 500 van vorig jaar stond Scheringa op nummer 97 met een vermogen van €285 miljoen.
Bij het DSB-echec is ook oud-minister van Financiën Gerrit Zalm is onder vuur komen te liggen. Minister Wouter Bos (Financiën) kondigde een diepgaand onderzoek aan naar de DSB Bank.
Bos wil de onderste steen boven, waarbij wordt gekeken naar de rol van alle bestuurders, zowel de huidige als voorgaande. Zalm, die nu aan het hoofd staat van ABN Amro/ Fortis, was financieel directeur bij DSB van 1 juli 2007 tot december 2008. In die tijd verkocht DSB nog woekerpolissen en onverantwoorde tophypotheken. Ook sluisde Scheringa geld naar verschillende bv’s om zijn sportactiviteiten te financieren.
Het onderzoek naar het reilen en zeilen bij DSB gebeurt door De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Daarnaast komt er een onafhankelijk onderzoek naar de rol van de toezichthouders. Bekeken wordt of DNB fouten heeft gemaakt.
Bos heeft zijn voorganger persoonlijk op de hoogte gebracht van het onderzoek. Volgens Bos heeft Zalm „volledig begrip” voor deze stap en heeft hij zijn medewerking toegezegd. Zalm denkt dat hem niets te verwijten valt, en Bos zei ook het volste vertrouwen in Zalm te hebben. Bos: „Ik wil dat Zalm onbesmet kan functioneren aan het hoofd van ABN Amro.”
Duizenden gedupeerd
Andere banken dokken
Overname te riskant
Hypotheken ongewijzigd
DSB-PINNER MOET UITWIJKEN
Van onze financiële redactie
AMSTERDAM/WOGNUM, dinsdag
Spaarders van de DSB Bank kunnen niet meer beschikken over het grootste deel van hun kapitaal. Na morgen gaan de pinautomaten voor hen dicht. Pinnen met een DSB-pas in winkels was gisteren al niet meer mogelijk en geld overboeken kon evenmin. DSB Bank wordt ontmanteld en de onderdelen die nog waarde hebben, worden vermoedelijk verkocht aan andere banken. Nadat DSB onder curatele van De Nederlandsche Bank werd gesteld, kunnen de spaarders fluiten naar hun geld.
Claim
Ze moeten zo snel mogelijk bij een andere bank een rekening openen, anders kunnen ze hun bankzaken niet voortzetten. Tot en met morgen middernacht kan men met een DSB-pasje nog €250 per dag pinnen bij andere banken, dan is het definitief afgelopen.
In totaal hebben spaarders nog €3,5 miljard bij DSB staan, een bedrag dat nu door de andere banken moet worden opgevangen. Die denken dat wel te kunnen.
Om dat geld terug te krijgen moeten de gedupeerden een claim indienen bij De Nederlandsche Bank. Via het zogeheten Depositogarantiestelsel zijn tegoeden tot €100.000 gegarandeerd, maar toch zijn er 8000 van de 400.000 spaarders bij DSB die samen kunnen fluiten naar €250 miljoen. Ruim 4000 spaarders hebben meer dan €100.000 gestald bij DSB Bank, voor een totaal van €140 miljoen. Ook hebben meer dan 4000 spaarders achtergestelde deposito’s bij DSB Bank. Die gaven een hogere rente, maar vallen buiten de garantie. Hier verliezen de spaarders samen €110 miljoen. Voor klanten met een hypotheek zal er niet veel veranderen. Zij zullen hun rente en aflossing uiteindelijk aan een andere partij betalen.
Publiciteit
Het financiële imperium van Dirk Scheringa had al enige tijd te lijden onder een golf van negatieve publiciteit. Mensen waren opgezadeld met waardeloze koopsompolissen en hadden daarvoor hypotheken gekregen die de waarde van het huis ver te boven gingen. Begin oktober riep Pieter Lakeman, voorzitter van de Stichting Hypotheekleed, alle spaarders op hun geld weg te halen bij DSB. Daarna begon het balletje snel te rollen. Volgens Nout Wellink, president van De Nederlandsche Bank, is er sinds die tijd €600 miljoen weggehaald, een zesde van het spaartegoed.
Daarop kwam de financiele soliditeit van DSB in gevaar en besloot DNB een beroep te doen op de noodregeling. Dat beroep wees de rechter zondagnacht nog af, maar een tweede beroep gisteren niet meer, toen er in een paar uur tijd nog eens €30 miljoen van de rekeningen werd afgehaald.
Het lukte het afgelopen weekeinde niet om DSB een doorstart te laten maken onder de hoede van vijf banken: Rabobank, ABN Amro, ING, Fortis en SNS. Zij durfden een overname niet aan omdat gedupeerde klanten mogelijk grote schadeclaims gaan indienen.
Ook vreesden ze voor verliezen op kredieten die door DSB Bank zijn verstrekt.
WOGNUM LEEFT MEE
Van een onzer verslaggevers
WOGNUM, dinsdag
Een inwoner van Wognum kwam gistermorgen kijken bij het DSB-kantoor in Wognum omdat hij op internet niet bij zijn geld kon en de bank per telefoon onbereikbaar was.
Hij werd keurig binnengelaten en stond na tien minuten zichtbaar opgelucht weer buiten. „Ik ben gerustgesteld. Als ik dat wil, kan ik per direct mijn spaargeld opnemen, is mij gezegd. Ik moet nu even naar de dokter”, aldus de Wognummer, die amper het hoofdkantoor had verlaten toen bekend werd dat DSB onder curatele is gesteld.
De berichtgeving werd gisteren in Wognum op de voet gevolgd. „Veel inwoners leven direct of indirect van Dirk Scheringa”, vertelt bakker Schouten, die zelf veel werknemers van de bank tot zijn dagelijkse clientèle mag rekenen. „Tussen de middag komen ze allemaal een broodje halen.” Ook bij de plaatselijke Deen Supermarkt zag het volgens medewerkster Gré Laan tussen 12.00 en 13.00 uur altijd grijs van de bankkostuums. „Dit is een economische strop voor het dorp.”
Ondanks de onheilstijding lieten ook gistermiddag de DSB’ers zich in het winkelcentrum van Wognum zien, zij het in kleinere aantallen dan normaal. Maar spraakzaam waren ze niet. Uit alle monden klonk hetzelfde: ’Geen commentaar’.
Arme sloeber
Bets Gouweleeuw, die net boodschappen heeft gedaan, zegt dat Dirk Scheringa altijd zeer betrouwbaar op haar overkwam. Zelf heeft zij geen enkele relatie met de DSB.
Ria van der Lee zit met gemengde gevoelens. „Zelf heb ik twintig jaar geleden bij Frisia wat geld geleend. Scheringa hield toen nog kantoor op zijn zolderkamer. Dat is toen prima gegaan. Mijn zoon heeft bij DSB een hypotheek afgesloten. Hij heeft helaas de kleine lettertjes niet goed gelezen, waardoor hem ook een levensverzekering is aangesmeerd terwijl hij vrijgezel is. Natuurlijk is het triest voor de mensen die van DSB afhankelijk zijn.”
In winkelcentrum De Boogerd zegt Jan („mijn achternaam hoeft niet in de krant”) dat het hem niet verbaast wat er nu is gebeurd. „Ik heb die Scheringa nooit vertrouwd. Het is een onbetrouwbaar type aan wie ik mijn geld nooit zou toevertrouwen. Het is een zelfingenomen mannetje. Dat zag je toen AZ kampioen werd. Hij stond als eerste op het erepodium met de kampioensschaal”, aldus de Ajax-supporter.
Slager Dick Kok noemt het rampzalig voor de plaatselijke middenstand als DSB inderdaad failliet mocht gaan. „In de winkel merk je dat klanten over de problemen bij de bank nogal lacherig doen. Maar men beseft niet welke impact dit kan hebben.”
Bij de Rabobank in Wognum nam Adrienne Stoffers gistermiddag wat geld op. „Ik heb niets met de DSB te maken. Wel ben ik een fanatiek AZ-supporter en steward tijdens wedstrijden in het DSBstadion. Ik heb geen idee wat de problemen bij de bank voor gevolgen hebben voor AZ. Scheringa was toch de grote sponsor van de club en is eigenaar van het stadion.”
Ook vrees voor lot van kunsttempel
Van onze kunstredactie
SPANBROEK, dinsdag
In het Scheringa Museum voor Realisme weet ook niemand het meer zeker. Telefoontjes worden niet beantwoord, of er wordt „geen commentaar” geleverd. De kunsttempel van Dirk Scheringa in het Noord-Hollandse Spanbroek zou ook wel eens kunnen omvallen, is de vrees.
Wat dan ook de consequenties zijn van de ondercuratelestelling van de DSB Bank is nog niet helemaal duidelijk. De miljoenencollectie en het museum zijn ondergebracht in een bv en een reeks stichtingen. Of eventuele geldeisers ook beslag kunnen leggen op de kostbare werken, zal door juristen moeten worden uitgeplozen.
Het Scheringa Museum voor Realisme, voorheen het Frisia Museum, huisvest in feite de omvangrijke privécollectie van kunstliefhebbers Dirk Scheringa en zijn vrouw Baukje Scheringa-de Vries. Deze unieke collectie, bestaande uit circa 1200 werken, is begonnen met hun passie voor het werk van de magisch realist Carel Willink.
Door de jaren heen is de verzameling uitgebreid met andere, internationale topstukken van onder meer René Magritte, Pyke Koch, Giorgio de Chirico en Salvador Dalí, van wie in mei vorig jaar het schilderij Adolescence werd ontvreemd uit het museum, dat is gehuisvest in een oude huishoudschool.
Volgens plan zal in 2010 het nieuwe museumgebouw, ontworpen door Atelier Zeinstra Van der Pol met 44 daglichtzalen, worden geopend. De gehele collectie kan hierin worden tentoongesteld. De waarde van de verzameling kunstwerken wordt geschat op tientallen miljoenen.
Kamer verbaasd over snelheid val
Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG, dinsdag
Een Kamermeerderheid steunt de ingreep van minister Bos (Financiën) en De Nederlandsche Bank bij DSB Bank, maar eist opheldering over het hoge tempo waarin de bank is omgevallen en onder curatele is gesteld.
Bovendien wil de Kamer dat de PvdAbewindsman DSBklanten snel meer zekerheid geeft over wat er met hun geld gebeurt.
Bos kondigde gisteren een aantal onafhankelijke onderzoeken aan, onder meer naar de rol van de DSB-bestuurders, onder wie Gerrit Zalm. De coalitiefracties CDA, PvdA en ChristenUnie wachten die onderzoeken af voor ze oordelen. Nu DSB Bank onder curatele staat, komt Zalms topfunctie bij de ABN Amro in het geding. PvdA, SP, PVV, GroenLinks en D66 tonen zich kritisch over de oud-minister van Financiën. Minister Bos krijgt ook veel kritiek voor zijn felle aanval vorige week op wanpraktijken bij DSB Bank. „Bos heeft daarmee gewoon olie op het vuur gegooid”, reageert VVD-Kamerlid Weekers. „Het is kwalijk als de hele bank omver getrokken wordt door gelekte uitspraken van Bos en De Nederlandsche Bank.”
Andere fracties vinden de VVD hypocriet: opeenvolgende VVD-bewindslieden Zalm, De Grave en Linschoten lieten als bestuurders bij DSB Bank misstanden voortbestaan, stellen zij.
Man die topbankier en weldoener van sport en kunst wilde worden, dreigt alles te verliezen
DE VAL VAN SCHERINGA
DSB dupe van eigen ontkenningsstrategie, slechte communicatie en weglopende klanten
door EMILE BODE en RONALD VAN GESSEL
AMSTERDAM, dinsdag
Dirk Scheringa (59), held van de gewone man, de persoon die bankieren zo gewoon maakte, is van zijn voetstuk gevallen. Hard, genadeloos hard zelfs. Indachtig het eigen grafschrift van onze beroemde dichter J.C. Bloem: ’Voorbij, voorbij, o en voorgoed voorbij’. Oud-politieman Scheringa, 100%-aandeelhouder van DSB Bank, is de controle over zijn geesteskind volkomen kwijt. Zijn bank staat onder curatele en de hoofdpersoon staat buitenspel. Uiteindelijk deed de golf van negatieve publiciteit rond te dure hypotheken en woekerpolissen hem de das om.
Een faillissement lijkt nog een kwestie van tijd. Het is eigenlijk nog veel erger. Scheringa heeft via speciale constructies minstens €75 miljoen van zijn eigen bank geleend om zijn hobby’s te kunnen betalen: in voetbal (AZ), schaatsen (eigen schaatsploeg), kunst (eigen museum), onroerend goed, eigen privébeveiliging, eigen vliegtuig enzovoorts.
Mensen zoals Pieter Lakeman van de stichting Hypotheekleed stellen vast dat hij via deze methode de belasting liet meebetalen aan zijn liefhebberijen. Verliezen bij de sport en in de kunst werden vervolgens in mindering gebracht op de winst van de bank. Hierdoor werd de winst kunstmatig laag gehouden en dus de belastingafdrachten verminderd.
Speeltjes
Deze krant schreef op 30 mei van dit jaar een nogal ontluisterende reportage over Dirk Scheringa. Aanleiding was het plotselinge vertrek van oud-minister Frank de Grave als financieel directeur van DSB Bank. Hij was nog geen twee maanden in functie. Op dat moment wilde De Grave niets vertellen en nu nog steeds niet. Wel is duidelijk geworden dat hij zich een ongeluk schrok toen hij bij zijn aantreden in maart 2009 de boeken opende en onder andere zag hoe Scheringa zichzelf geld toe-eigende voor zijn speeltjes. De Grave heeft al in mei als een soort klokkenluider De Nederlandsche Bank (DNB) op de hoogte gesteld van de door hem gesignaleerde verwevenheid van bv’s. Het is overigens een raadsel dat het meer dan vier maanden moest duren voordat DNB en minister Bos van Financiën pas afgelopen weekeinde hebben ingegrepen.
Het is ook verbazingwekkend, dat oud-commissaris Robin Linschoten bereid was om De Grave als bestuurslid bij DSB op te volgen. Linschoten wist immers van De Grave, zijn voormalige maatje in de Tweede Kamer, over de laakbare financiële constructies die DSB er op na hield. Het kan zijn dat Linschoten is gezwicht voor het salaris. Insiders menen dat Linschoten, na een succesvolle politieke carrière, vooral voor het grote geld gaat. Zijn voorganger De Grave kreeg bij DSB naar verluidt een kleine half miljoen euro per jaar. Een prachtig salaris, maar niet buitensporig excessief in de bankierswereld.
Volgens Scheringa is iedereen schuldig aan de dreigende ondergang van zijn bank, behalve hijzelf. Als de media negatief over hem schrijven, ziet hij daar een samenzwering in die gevoed wordt door de grote banken die hem altijd hebben geminacht.
Een betrokkene zei al in mei: „Hij denkt dat zijn bank door de media met opzet in een kwaad daglicht wordt gesteld waardoor klanten wegblijven, de bank minder waard wordt en straks voor een prikje door een andere grotere bank wordt opgekocht.”
Koppelverkoop
Misschien dat dit straks inderdaad gebeurt, maar dat is dan vooral de schuld van DSB zelf, die stelselmatig de beschuldigingen over hun woekerpolissen, koppelverkopen en peperdure hypotheken ontkende en pas het boetekleed aantrok nadat nota bene het eigen personeel anoniem erkende dat tal van leningen op schandalige wijze werden verzwaard.
Gisteren ontkende Scheringa dat klanten de dagen daarvoor veel spaargeld van zijn bank hadden weggehaald. Een paar uur later vertelde president Nout Wellink van De Nederlandsche Bank dat na de oproep van Pieter Lakeman (’Haal uw geld van de DSB-bank’), een zesde van alle spaargeld werd opgenomen, een enorm bedrag.
’Orakel van Spanbroek’ leende 75 miljoen euro van eigen bank voor hobby’s…
De DSB is een bijzondere bank, al was het alleen maar omdat zijn stichter en orakel van Spanbroek alle aandelen bezit. Bovendien is het een van de weinige banken die geen slachtoffer werd van de beurscrisis, maar dupe werd van zijn eigen ontkenningsstrategie, slechte communicatie en weglopende klanten die zich bedrogen voelden. Dat is op zich ook een prestatie.
Wat gaat er nu met Dirk Scheringa gebeuren? Als DSB failliet gaat, zal hij hoogstwaarschijnlijk niet aan de bedelstaf geraken. Maar de opstellers van de Quote 500, die begin november verschijnt, doen er verstandig aan zijn vermogen van 285 miljoen flink af te waarderen. Veel erger is de peilloze diepte waarin Scheringa dreigt te vallen. De man die zich wilde meten met de grote geesten van de Nederlandse rivierklei. Die wilde uitgroeien tot topbankier en weldoener van sport en kunst en nu alles dreigt te verliezen. Zoals voetbalclub AZ, en de schaatsploeg met toppertjes zoals Marianne Timmer, Annette Gerritsen en Mark Tuitert. En wat gaat er gebeuren met het Scheringa Museum voor Realisme in Spanbroek? Een museum dat overigens een medewerker public relations zoekt, en vindt deze persoon maar eens in deze woelige tijden. Komen ook zijn prachtige schilderijen van Pyke Koch en Carel Willink onder de hamer? Niets is onmogelijk.
Schapen
Zoals gezegd is Scheringa niet erg goed in het toegeven van zijn eigen fouten. Hij laat zich liever als gewone jongen filmen op de tribune van AZ, of als hij zijn schapen voert. Of als hij op visite gaat bij heel gewone vrienden van de nog gewonere kaartclub.
Ook nu zijn Scheringa’s vrienden weinig spraakzaam, want wiens brood men eet, diens woord men spreekt. Bovendien heeft de DSB-baas zich altijd omringd met jaknikkers, die ook nu hun kaken stijf op elkaar houden. Zo is Rob Bonnier al sinds 2001 president-commissaris van de DSB Bank, maar deze voormalige topman van papierfabriek KNP BT heeft als ’toezichthouder’ kennelijk nooit ergens voor gewaarschuwd. Het verhaal gaat, dat hij nooit contact zocht met Frank de Grave nadat deze ontslag nam. Overigens was ook Ed Nijpels tot 1 oktober commissaris en was Gerrit Zalm tot eind 2008 directielid. Er komt een onafhankelijk onderzoek naar deze toezichthouders en bestuurders.
Een van de mannen die Dirk Scheringa door dik en dun steunt, is Klaas Wilting. Hij is de persoonlijke woordvoerder van de West-Friese bankier en zei reeds in mei: „Ik preek natuurlijk voor eigen parochie, maar ondanks de fouten die de bank ongetwijfeld maakt, is DSB een keurige bank en Scheringa een keurige baas. Daar durf ik mijn hand voor in het vuur te steken.”
Schadeclaims dreigen voor huisnotarissen DSB Bank
door MARTIJN KOOLHOVEN
HEERHUGOWAARD – Naar aanleiding van het debacle bij de DSB Bank dreigt er ook een miljoenenclaim voor de notariskantoren die op basis van exclusiviteit jarenlang de honderdduizenden omstreden aktes voor DSB Bank-clienten lieten passeren.
Gedupeerde klanten van de DSB Bank kunnen ook de betrokken notariskantoren aansprakelijk gaan stellen. Huisnotaris van de DSB Bank is Actus Notarissen in Heerhugowaard.
Dit notariskantoor heeft jarenlang als een soort ’hoofdaannemer’ gefungeerd voor de bank van Dirk Scheringa. Actus Notarissen verdeelde het werk onder circa twintig notariskantoren in het land. Zowel met de DSB Bank als met deze kantoren waren daarvoor financiële afspraken gemaakt.
„Mensen zitten opgescheept met veel te hoge hypotheken en zijn gedwongen tot executieverkopen. Notariskantoren hebben een verantwoordelijkheid en hebben mogelijk hun zorgplicht verzaakt”, aldus bronnen.
Binnen de beroepsgroep, de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB), heeft een discussie gespeeld over de vraag in hoeverre Actus Notarissen, evenals de circa twintig „onderaannemers”, nog onafhankelijk kon opereren. De financiële afhankelijkheid van opdrachtgever DSB Bank was voor de meeste notarissen erg groot geworden. Bovendien onderhield Actus Notarissen de contacten met de DSB Bank en hielden de ’onderaannemers’ zich slechts bezig met het passeren van de aktes.
„Ze grepen de DSB Bank aan om het voortbestaan van het eigen kantoor veilig te stellen”, zo meldt een betrokken notaris, die acht jaar lang voor één van de ’onderaannemers’ van Actus Notarissen werkte. Met relatief weinig werkwas er toch leuk te verdienen. Gemiddeld waren we circa tien minuten met een DSB-akte bezig en tot een paar jaar geleden ontvingen we daarvoor nog een vergoeding van €1100 per akte. Er waren jaren bij dat we met ons kantoor meer dan duizend aktes voor DSB-klanten passeerden.” Overigens zijn deze vergoedingen de afgelopen jaren drastisch verlaagd, waardoor een aantal notariskantoren is afgehaakt.
Een andere notaris meldt dat er binnen zijn kantoor regelmatig vragen werden gesteld over de financiële afhankelijkheid van de lucratieve DSB-opdrachten, die op gespannen voet stond met de onafhankelijke rol en de zorgplicht van de notaris. Daar kwam nog bij dat het gros van de DSB-klanten ’de minder beletterden’ van Nederland zijn.
In een reactie bevestigt woordvoerder Hans Oosterhuis van Actus Notarissen dat er jarenlang sprake is geweest van exclusiviteits- en prijsafspraken met de DSB Bank. Volgens Oosterhuis is aan dit speciale ’arrangement’in 2006 een einde gekomen. Het werk voor de DSB Bank is daarna wel doorgegaan. Oosterhuis bestrijdt dat de onafhankelijkheid of zorgplicht van de notarissen in het geding zijn geweest. „De verantwoordelijkheid bleef bij de passerend notaris en wij troffen ook met andere partijen arrangementen.”
’Curatele DSB zal koopsomschade helder maken’
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM – De problemen bij DSB vormen niet voor elke klant dikke ellende. Mensen met een koopsompolis komen nu waarschijnlijk te weten wat ze te veel hebben betaald. Dit zei Harald Benink, hoogleraar bankwezen en financiering aan de Universiteit van Tilburg, gisteren.
Benink: „Tot nu toe bleef in de lucht hangen wat DSB precies verdiende aan koopsommen met torenhoge provisies. Scheringa was hier erg vaag over. Het boekenonderzoek van de bewindvoerders zal hier waarschijnlijk duidelijkheid over geven.”
De hoogleraar vervolgt: „De koopsomschade is vooral van belang voor partijen die onderdelen van DSB willen kopen. Dit met het oog op toekomstige claims. Maar dit maakt tegelijk voor de klanten duidelijk voor hoeveel ze bij de neus zijn genomen. Belangrijke informatie voor het starten van een rechtszaak.”
Zowel spaarders als mensen met een betaalrekening kunnen sinds gisteren niet meer via internet bij hun geld. Ook klanten die een spaarrekening hebben bij een andere bank met als tegenrekening DSB kunnen voorlopig niet bij hun centen. Spaarders en betaalrekeninghouders kunnen tot een tegoed van €100.000 een beroep doen op het zogeheten depositogarantiestelsel. Bij mensen met een enofrekening geldt een verdubbeling van dit bedrag. Wie een zogeheten achtergestelde deposito heeft, moet letterlijk achter in de rij aansluiten. Betaalrekeninghouders kunnen tot en met woensdag aanstaande met hun DSB-betaalpas geld pinnen bij andere banken. Betalen in winkels is niet meer mogelijk.
Voor mensen die een schuld hebben bij DSB, zal er niet veel veranderen. Zij moeten gewoon hun lasten betalen. De hypotheken en persoonlijke leningen worden doorverkocht.Ook verzekeringsklanten merken weinig.
Wellink wilde zelf geen deal met gedupeerden
Van een onzer verslaggeefsters
AMSTERDAM – President Nout Wellink van De Nederlandsche Bank (DNB) zou begin vorige week hoogstpersoonlijk voor het akkoord tussen DSB en Stichting Steunfonds Probleemhypotheken zijn gaan liggen, omdat dit een eventuele overname alleen maar zou bemoeilijken. De bankiers bleken echter toch niet te porren om voor de problemen van de DSB op te draaien.
Dit zou ook een rol hebben gespeeld bij het uitstel voor de ondertekening van het contract tussen Dirk Scheringa (DSB) en Jelle Hendrickx van het steunfonds. Het omvallen van DSB bleek gisteren ondanks alles onafwendbaar. De laatste weken bleef het imperium van Dirk Scheringa negatief in het nieuws komen. Eind september beklaagden oud-medewerkers zich over agressieve verkooppraktijken bij de bank. Daarop riep een meerderheid van de Tweede Kamer op tot een onderzoek om te bezien of DSB daadwerkelijk het beleid voerde om zo veel mogelijk overbodige koopsompolissen te verkopen bij leningen, zoals de ex-werknemers beweerden.
Pieter Lakeman van Stichting Hypotheekleed ging een paar dagen later een stuk verder, met zijn oproep aan spaarders hun geld weg te halen bij de bank. Klanten gaven hier massaal gehoor aan. Voor zover dat lukte, want velen kwamen er niet door via internet. Er leek een ware bankrun te ontstaan. Woordvoerder Klaas Wilting liet in een reactie evenwel weten dat de internetsite was platgelegd door hackers.
Ruim een week terug kwam Scheringa voor het eerst met ’oprechte excuses’, waarbij hij beloofde alle klachten zo snel mogelijk op te lossen. De site voor internetbankieren ging wel weer in de lucht.
Afgelopen vrijdag tekenden DSB en Steunfonds Probleemhypotheken alsnog een akkoord over de wijze waarop klachten worden afgewikkeld.
Dit weekend vond er topoverleg plaats tussen minister Bos (Financiën) over de overname door een consortium van de vijf grootste Nederlandse banken. Scheringa ontkende gisterochtend nog in alle toonaarden dat DNB het bewind bij de bank zou overnemen. Later op de dag bleek dat de bank wel degelijk onder curatele is geplaatst en de bestuurders naar huis zijn gestuurd.
ONDERZOEK NAAR BESTUURDERS EN TOEZICHTHOUDERS
Onderste steen boven
Van onze verslaggevers
AMSTERDAM – De onderste steen moet boven. Minister Bos (Financiën) wil een diepgaand onderzoek naar het DSB-debacle waarbij ook oud-minister Gerrit Zalm niet gespaard zal worden. Ook alle andere huidige en voormalige bestuurders van DSB wordt het vuur na aan de schenen gelegd door De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Daarbovenop komt er een onafhankelijk onderzoek naar de vraag of toezichthouders DNB en AFM zelf niet tekort zijn geschoten.
De problemen bij DSB waren immers al langer bekend en er waren in het verleden ook al gesprekken geweest tussen DNB en DSB Bank, zo gaf DNBpresident Nout Wellink gisteren toe. Uitgerekend Gerrit Zalm zou een kandidaat zijn geweest om Wellink in 2011 op te volgen, maar dit lijkt nu niet langer mogelijk.
Zalm, inmiddels bestuursvoorzitter van staatsbank ABN Amro, liet gisteren weten dat hij zich „met succes heeft ingezet voor een verbetering van het beleid”. Zalm begon op 1 juli 2007 als economisch adviseur van het bestuur van DSB. Begin december van dat jaar werd hij benoemd tot financieel directeur. Deze functie vervulde hij een jaar. In die tijd verkocht DSB nog tophypotheken en woekerpolissen. Ook zette topman Dirk Scheringa constructies op waarbij hij via door DSB Bank verstrekte leningen zijn hobby’s (sport en kunst) financierde, waarbij de fiscus het nakijken had.
Zalm vindt dat hij een „breed verbeteringsprogramma” heeft doorgevoerd, wat betreft onder meer kostenbeheersing, professionalisering van de besluitvorming, versterking van de financiële afdelingen en een beperking van de kredietrisico’s. „Wat het laatste betreft, zijn de kengetallen van schuld in verhouding tot woningwaarde bij hypotheken in de loop van 2008 drastisch verbeterd”, aldus Zalm.
Het mocht allemaal niet baten. Na de oproep van Pieter Lakeman van de Stichting Hypotheekleed op 1 oktober om al het spaargeld bij DSB weg te halen, ging het hard. Nog diezelfde dag leidde dat tot het opnemen van €8,1 miljoen, €100,9 miljoen een dag later en €128 miljoen op 3 oktober. Daarna werd het bedrag per dag fors minder. Volgens Scheringa werd er na het tekenen van de overeenkomst met het Steunfonds Probleemhypotheken van Jelle Hendrickx, eind vorige week, „heel weinig geld meer opgenomen”. Afgelopen zaterdag ging nog ’slechts’ €7,8 miljoen van de rekeningen af, in totaal stond de teller zondag op €622,7 miljoen.
De run op de spaartegoeden van DSB Bank leek voorbij, toen de rechtbank in Amsterdam zondag de eis van DNB om DSB Bank onder toezicht te stellen, afwees. In de nacht van zondag op maandag ontstond een nieuwe stormloop op de tegoeden en dat veranderde de zaak volledig. Zondag haalden de spaarders €3,8 miljoen van de rekeningen, tegenover €41,6 miljoen tussen zondagavond 12 uur en maandagmorgen half tien. Daarna werd de eis alsnog toegewezen, DSB Bank was in rap tempo aan het doodbloeden.
Tegenover enkele journalisten liet Dirk Scheringa gistermiddag weten zich „heel erg gepakt” te voelen door Financiën en DNB. „Het probleem is ontstaan doordat één van deze organisaties gelekt heeft over die rechtszaak van zondagnacht”, zei hij op de parkeerplaats van ’zijn’ bank in Wognum. „Als er berichten verschijnen dat het slecht gaat met DSB, dan worden klanten onrustig.” Scheringa vond het ook opvallend dat Financiën gisteren alles al klaar had staan voor zijn persconferentie, „terwijl de rechter óns in eerste instantie gelijk had gegeven. Ik hoop dat DNB en Financiën nu hun verantwoordelijkheid nemen en alle mensen schadeloos stellen”.
De door DNB aangestelde bewindvoerders, Rutger Schimmelpenninck en Joost Kuiper, moeten nu gaan redden wat er te redden is. „De bewindvoerders moeten allereerst zo goed mogelijk de risico’s rond de schadeclaims voor koopsompolissen in kaart brengen. Dat is van cruciaal belang om DSB Bank geheel of in delen te kunnen doorverkopen”, zegt hoogleraar banken en financiering Harald Benink van de Universiteit van Tilburg. Volgens hem kreeg DSB in de nacht van zondag op maandag „het laatste duwtje” doordat was uitgelekt dat is gepoogd deze bank onder te brengen bij andere banken. Dat mislukte, aangezien Rabobank, ABN Amro, ING, Fortis en SNS de overname niet aandurfden omdat gedupeerde klanten mogelijk grote schadeclaims gaan indienen.
De claims die ingediend kunnen worden door bijvoorbeeld de stichting van Lakeman, zijn volgens Benink nu de grote onzekere factor. Duidelijkheid daarover is van belang om de waarde van de bezittingen van DSB Bank inzichtelijk te maken en te komen tot een goede afwikkeling, zoals het verkopen van de portefeuille met hypotheekleningen.
Benink betwijfelt of een faillissement de beste oplossing is voor DSB-klanten die door hoge koopsompolissen in de problemen zijn gekomen. Een faillissement kan er volgens Benink toe leiden dat bezittingen te gelde worden gemaakt en dat mensen gedwongen kunnen worden hun huis met verlies te verkopen. Hendrickx (Steunfonds Probleemhypotheken) betreurt het dat het aantal door DSB afgehandelde zaken nu blijft steken op ’ruim twintig’.
Bewindvoerders gelden als absolute zwaargewichten
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM – Met de benoeming van de bewindvoerders Rutger Schimmelpenninck en Joost Kuiper komen twee absolute zwaargewichten aan het roer te staan bij DSB. Schimmelpenninck geldt als één van de beste bewindvoerders van Nederland. Hij kan bij DSB rekenen op de grote bancaire kennis en ervaring die Kuiper in de top van ABN Amro heeft opgedaan.
Schimmelpenninck, een nazaat van de gelijknamige raadspensionaris die ons land rond 1805 bestuurde, krijgt het druk. Naast zijn aanstelling bij DSB is de jurist van het kantoor Houthoff Buruma namelijk ook als curator betrokken bij de afhandeling van het faillissement van het Nederlandse deel van zakenbank Lehman Brothers. Schimmelpenninck was eerder curator van de bank Van der Hoop, vliegtuigbouwer Fokker en automatiseerder HCS.
Hij ziet zichzelf als een ondernemende bewindvoerder. Schimmelpenninck geniet ervan als hij voor oplossingen kan zorgen bij in financiële problemen verkerende bedrijven waar de directie en werknemers het niet meer zien zitten. Zo zorgde hij er in 1996 bij Fokker samen met zijn collega-bewindvoerder Louis Deterink voor dat het gezonde onderdeel Aviation kon blijven draaien en uiteindelijk werd ondergebracht bij Stork.
Schimmelpenninck gaat bij DSB nauw samenwerken met bankier Kuiper, die zichzelf omschrijft als „een ploeteraar die altijd maar doorwerkt”. Kuiper zat negen jaar in de raad van bestuur van ABN Amro en gold als een vertrouweling van bestuursvoorzitter Rijkman Groenink.
Dat betekent echter niet dat het altijd koek en ei was tussen beide topbankiers. In het veelverkochte boek ’De Prooi’ wordt namelijk beschreven hoe Kuiper woedend uithaalt naar Groenink als hij bij een rally in de Afrikaanse woestijn hoort dat zijn toenmalige baas enkele collega’s achteloos voorbijreed die met hun jeep vastzaten in het zand. Onverantwoord om mensen in nood in de steek te laten, vindt Kuiper, zelf een ervaren zeezeiler.
Kuiper begon zijn loopbaan bij Amro Bank, werd vervolgens financieel directeur bij veevoederbedrijf Granaria, baas van de Amsterdamse Optiebeurs, directeur van zakenbank MeesPierson en dus ABN Amro-bestuurslid. De DSB-bewindvoerder ging vorig jaar met pensioen bij ABN Amro na de overname door RBS, Fortis en Santander.
© 1996-2009 Uitgeversmaatschappij De Telegraaf B.V., Amsterdam. Alle rechten voorbehouden.